Ghrelin, boşken mide tarafından üretilen bir hormondur. Ghrelin, kan dolaşımından beyne gider ve hipotalamustaki nöronları açlığı bildirmek için uyarır. Bu nedenle, grelin genellikle “açlık hormonu” olarak adlandırılır. Ancak araştırmalar sayesinde artık grelin’in vücutta başka birçok işlevi olduğunu da biliyoruz.
Bu yazımızda, grelin’in ne olduğunu, görevlerini, etkilerini ve vücuttaki miktarını nasıl azaltabileceğimize dair bilgiler derlenmiştir.
Ghrelin hormonu nedir, görevleri nelerdir?
“Açlık hormonu” olarak da bilinen ghrelin, vücutta birçok işlevi olan bir dolaşım hormonudur.
Grelin üretimi ve salınımı esas olarak midededir, aynı zamanda ince bağırsak, beyin ve pankreasta da görülür.
Grelin insan vücudunda çeşitli roller oynamasına rağmen, ana görevi gastrointestinal alanın etrafında döner. Vücudun bu kısmı mide ve ince bağırsağı içerir.
Ghrelin açlık ve dolgunluk hissini kolaylaştırır ve yağ depolamayı teşvik eder.
Grelin seviyeleri gün boyunca önemli ölçüde değişir, aç olunduğunda artar ve yemekten sonra azalır.
Diğer İşlevleri
Açlığın ve tokluğun dikte edilmesinin yanı sıra, grelin’in başka işlevleri de vardır. Bunlardan bazıları:
Hipofiz bezi salgısı: Hipofiz bezi beyinde bulunur ve ana işlevi hormonları salgılanmasıdır. Ön lob ve arka lob olarak iki ana bölümden oluşur. Ghrelin hipofiz bezinin ön hipofiz hormonlarını salgılamasına yardımcı olur.
İnsülin regülasyonu: Bazı kanıtlar, grelin’in insülinin düzenlenmesine yardımcı olabileceğini düşündürmektedir. Bunu insülin sekresyonlarını ve insülin reseptörlerinin sinyalini kontrol ederek yapar.
Kardiyovasküler sağlık: Ghrelin, kalp üzerinde birkaç yararlı etkiye sahip olabilir ve kardiyovasküler hastalıkların tedavisinde umut verici bir terapötik ajan olabilir. Bununla birlikte, grelin’in kardiyovasküler sisteme nasıl fayda sağladığı hakkındaki mekanizmalar henüz tam olarak bilinmemektedir.
Ödül temelli davranış: Ghrelin, mide ve beyin arasındaki ödül yolunu uyaran bir sinyal görevi görebilir. Bu nedenle, insanların açlığın yani gerekliliğin aksine zevk için yiyecek tüketmesine neden olabilir.
Cinsel davranış: Fareleri inceleyen bir çalışma, erkek fareler ghrelin takviyesi aldığında, cinsel davranışlarında bir artışa yol açtığını bulmuştur. Aynı şeyin insanlarda doğru olup olmadığını değerlendirmek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
Vücutta Grelin Hormonu Nasıl Azaltılır?
Bazı hayati bedensel işlevleri korumak ve düzenlemek için vücutta belli bir miktar grelin üretilmesi gerekir. Bununla birlikte, grelin açlık ve toklukta önemli bir rol oynadığından, grelin düzeylerini düşürmek insanların daha az iştahlı olmasına ve sonuç olarak kilo vermesine yardımcı olabilir.
Bazı araştırmalar, grelin seviyelerinin zayıflama sonrasında arttığını göstermektedir. Bu durumdaki kişiler normalden daha fazla açlık hissedebilir, daha fazla yemeye başlayabilir ve muhtemelen verdikleri kiloları geri alabilirler.
Bununla birlikte, araştırmalar sadece grelin düzeylerindeki değişikliklerin kilo kaybından sonraki kilo alımının tek nedeni olmadığını vurgulamaktadır. Davranışsal ve çevresel faktörler de kiloların geri alınışında rol oynamaktadır.
Vücutlarındaki grelin düzeylerini azaltmak isteyen kişiler aşağıdaki önerileri takip edebilirler:
Fruktoz alımını azaltmak
Çalışmalar, yüksek fruktoz içeren gıdaları tüketenlerde ghrelin seviyelerinin arttığını belirlemiştir. Ghrelin hormonunun yükselmiş seviyeleri, bir kişinin yemek sırasında daha fazla yemek yemesine veya yemekten kısa bir süre sonra aç hissetmesine neden olabilir.
Proteini arttırmak
Proteinden zengin bir öğün ghrelin hormonunu bastırabilir, öğün sonrası daha uzun süre devam eden bir tokluk hissi sağlar.
Egzersiz yapmak
Egzersizin vücuttaki grelin düzeylerini artırabileceği veya azaltabileceği konusu biraz tartışmalıdır. Çünkü araştırmalarda, bazı egzersiz türlerinin ghrelin hormonunu arttırdığı bazılarının düşürdüğü yonünde çelişkili sonuçlar elde edilmiştir.
Bazı egzersiz formları grelin düzeylerini artırabilse de, bu açlık hissini etkilemeyebilir. Egzersiz ayrıca insülin ve leptin gibi açlıkta da rol oynayan diğer hormonları da etkilemektedir.
Stresi azaltmak
Yüksek ve kronik stres seviyeleri grelin düzeylerinin yükselmesine neden olabilir. Bu nedeniyle, stres altındaki insanlar daha çok yemek yiyebilir. İnsanlar stres dönemlerinde yiyerek kendilerini rahat hissederse, bu vücuttaki ödül mekanizmasını aktive edebilir ve keyif için yeme alışkanlığa evrilebilir.
Yeterince uyumak
Yeterince uyuyamadığınızda grelin seviyeleri artar. Bu da daha çok yemenize neden olabilir. Ayrıca iyi bir gece uykusu daha fazla leptin üretmenize yardımcı olabilir ki artan leptin hormonu daha az yemenizi sağlar.
