Demir eksikliği anemisi, vücutta yeterli miktarda demir bulunmadığında veya vücuttaki demirin düzgün kullanılamadığı durumlarda ortaya çıkar. İleri düzeyde demir eksikliği anemisi nefes darlığı, yorgunluk ve göğüs ağrısı gibi semptomlara neden olurken, bazı kişilerde saç dökülmesi de görülür.
Saç dökülmesi yaşayan bazı kişilerin demir düzeylerinin neden düşük olduğu konusunda net bir bilgi ne yazık ki yok fakat demirin hücre büyümesine yardımcı olan ribonükleotid redüktaz adı verilen bir enzimde önemli bir bileşen olduğunu da bilinmekte…
Bazı araştırmalar göre, saç folikülü hücreleri demir düzeylerinin azalmasına özellikle duyarlı olabilir ve demir depoları düşük olduğunda yeni hücreleri etkili bir şekilde üreyip, büyüyemeyebilir.
Demir eksikliği anemisi belirtileri
Demir, vücudun çalışması için gerekli olan oksijeni hücrelere taşıyan bir bileşik olan hemoglobin yapımında çok önemli bir rol oynar.
Demir eksikliği anemisi belirtileri şunlardır:
-kırılgan tırnaklar
-aşırı yorgunluk veya enerji eksikliği
-hızlı nabız
-soluk cilt
-nefes darlığı
Saç dökülmesi demir eksikliği anemisinin tipik bir belirtisi olmasa da, bazı insanlarda görülebilir.
Bir kişi demir düzeylerinin düşük olabileceğinden şüphelenirse, bunun için bir sağlık kuruluşuna başvurarak kan testi yaptırmalıdır.
Demir eksikliği anemisi ve saç dökülmesi
Demir eksikliği anemisi ve saç kaybı ilişkisini inceleyen hem erkekler hem de kadınlarda üzerinde yapılan çalışmalarda demir eksikliği anemisinin saç dökülmesine neden olabileceğinden emin olmak için yeterli kanıt olmadığını tespit etmiştir. Bazı çalışmalar saç dökülmesine maruz kalan insanların demir düzeylerinin eksik olduğunu bulmuş olsa da, demir eksikliğinin saç dökülmesinin nedeni olduğunu gösteren kanıtlar oldukça yetersizdir.
Diğer yandan, demir eksikliği ile ilişkilendirilen saç dökülmesinin saç foliküllerinde kalıcı hasar yaratmadığı bilinmektedir. Bu, saçların yeniden çıkıp büyümesi adına ümit vericidir, çünkü foliküllerin ciddi şekilde hasar görmemesi saçların yeniden çıkabileceği anlamını taşımaktadır.
Demir eksikliği tedavisi
Saç dökülmesi ile birlikte demir eksikliği yaşayan bireyler, demir eksikliklerini gidermek için tedavi görmeli ve demir açıklarını kapatacak beslenme programları uygulamalıdır.
Demir eksikliği anemisi için tedaviler şunlardır:
Demir takviyeleri: Vücuttaki demir eksikliğin gidermek için doktor tarafından günlük demir takviyesi alınmasını tavsiye edebilir. Bir kişi demir takviyeleri almadan önce mutlaka doktorlarıyla konuşmalıdır çünkü ciddi yan etkilere neden olabilir. Demir depolarının normal seviyelere ulaşmasından önce 3 – 6 ay demir takviyesi alınması gerekebilir.
Demir enjeksiyonları: Demir seviyelerini daha hızlı yükseltmek için demir enjeksiyonları önerilebilir. Şiddetli anemik olan kişilerde ayrıca intravenöz demir veya demir enjeksiyonları gerekebilir. Özellikle Crohn hastalığı olanlar gibi demirin vücutlarında doğru bir şekilde emilemediği kişiler enjeksiyondan yararlanabilir.
Diyet değişiklikleri: Beslenme yoluyla daha fazla demir almak vücuttaki demir düzeylerini arttırmaya yardımcı olur. Demir açısından zengin gıdalar aşağıdaki gibidir:
Etler ve yumurta: Karaciğer (dana, kuzu, tavuk) – en iyi demir kaynakları, kırmızı et(dana, kuzu vs.), beyaz et(tavuk, hindi vs.), yumurta
Deniz ürünleri: Karides, istiridye, deniztarağı, ton balığı, sardalye, mezgit, orkinos
Sebzeler: Ispanak, tatlı patates, bezelye, brokoli, karalahana, pazı, hindiba, domates ve domates ürünleri (salça, püre vs)
Ekmekler ve tahıllar: Beyaz ekmek (zenginleştirilmiş), tam buğday ekmeği zenginleştirilmiş makarna, kepekli tahıllar, mısır unu, yulaf tahıl, çavdar ekmeği, zenginleştirilmiş pirinç
Meyveler: Çilek, karpuz, kuru üzüm, hurma, incir, kuru erik, kuru kayısı
Bakliyatlar: Fasulye, nohut, barbunya, börülce, mercimek, soya
Hayvansal gıdalardaki demirin %25–30 unun, bitkisel gıdalardaki demirin en fazla %5 inin emiliminin mümkün olduğunu hesaba katmalısınız. Çay ve kahve de demir emilimini %50 oranında azaltır. Süt ürünleri iyi demir kaynakları olmakla birlikte içeriklerindeki kalsiyum demirin emilimini azaltır. Aynı şekilde bitkisel demir kaynaklarındaki fitatlar da demir emilimini olumsuz etkiler. Demir içeren besinlerin C vitamini içeren besinlerle tüketimi vücutta demirin emilimini artırmak için önerilir.
