Hem sebze hem de meyve kategorisine giren domates çok yönlü yiyeceklerden biridir. Çok iyi alkalen ve antioksidan kaynağıdır. Kalorisi düşük ve içinde ki su miktarı çok yüksektir. Hatta suyu ile soğuk çorba bile yapılıp içilebilir. Karaciğer koruyucudur.
Bitki bilimi açısından bakıldığında çekirdekleri olduğu için domates bir meyvedir. Ancak belli bir dönem içinde sebze kategorisine alınmıştır.
Ancak her meyve ve sebze de önerdiğimiz gibi mevsiminde tüketmek önemlidir. Toprakta, tarlada doğal olarak yetişmiş olanları tercih etmek çok önemli.
Ya da yaz aylarında kendi tarla domatesi konservenizi yapmanız ve kışın kullanmanızı şiddetle öneririm.
LİKOPEN
Domatesin içeriğinde bulunan likopen sayesinde prostat kanserine yakalanma riskleri azalır. Pişmiş özellikle de sıvı yağda pişen domatesin içinde ki likopen daha aktif hale geçer.
Likopen in prostat kanserinde anlamlı bir düşüşe sebep olduğuna ilişkin çeşitli araştırmalar vardır.
Journal of the National Cancer Institute’de Harvard Üniversitesi araştırmacılarınca yaşları kırk ile yetmiş beş arasında 47.000’den fazla erkek üzerinde yapılan bir incelemenin sonuçları yayınlanmıştır. Hafta da on ya da daha fazla öğünde domates , domates suyu domates sosu ve hatta pizza tüketen erkeklerin, haftada iki öğünden daha az yiyenlere kıyasla prostat kanserine yüzde kırk beş oranın da daha az yakalandığının görüldüğü belirtilmiştir.
Yapılan diger bir araştırma da, araştırmacılar prostat kanserine yakalanan otuz erkeğe likopen takviyesi vermişlerdir. Likopen takviyesi alan hastaların tümörleri daha az büyümüş ve kanser hücreleri daha az yayılmıştır. Hepsinden daha da önemlisi likopen desteği alan deneklerin tümörlerinde gerileme ve tümörlerin habis niteliklerinde azalma görülmüştür.
Domates de ki ve diger besinlerde ki likopen vücudu sadece prostat kanserine karşı korumaz tabii ki.
Likopenin akciğer ve mide kanserine karşı da koruyucu olduğunu gösteren güçlü kanıtlar vardır.
Başlangıç aşamasında ki kanserler için birtakım araştırmalar pankreas, kolorektal, özofajial, göğüs ve serviks kanserine karşı da insanı koruduğunu göstermektedir.
Likopen aynı zamanda güçlü bir antioksidan olduğu için kalbin oksidatif zarara uğramasına da engel olabilir. Dolayısıyla kalp krizini önler.
Domatesin yararlarından maksimum fayda sağlamak için likopenin özelliklerini aktifleştirmek gerekli. Yani tüketirken mutlaka hafif yağ ve biraz pişme işlemi uygulanmalı. Başta avokado, zeytinyağı ya da yemişler gibi yağ açısından zengin besinlerle bir arada tüketebiliriz.
Çünkü karotenoidler de yağda çözünen besin ögeleridir. Maksimum düzeyde emilebilmeleri için birazcık yağla birlikte tüketmenizde fayda var!
Domates tabii ki sadece likopen açısından zengin değildir. Hastalıklarla savaşan başka bir dizi güçlü fitokimyasal da vardır.
DOMATESTE Kİ DİĞER KAROTENLER NELER?
Birçok sebze ve meyve de ve domateste de δ-karoten, γ-karoten, fitofluen, fitoen, zeakaroten, likopen,neurosporen ve α- ve β-zeakarotenler bulunur. Domates de beta karoten ,fitoen ve fito fluen mevcuttur ki bunlar bilim insanlarına göre tedavi açısından ciddi bir hastalıkla savaşma potansiyeline sahip olduğu gruptur.
Domates de aynı zamanda da lutein olarak adlandırılan ve gözleriniz için faydalı olan bir besin ögesi daha vardır. Lutein gerçekten de göz sağlığı için önemlidir, gözümüzde ki retinada lutein vardır ve sağlıklı bir görüş için bu maddeye ihtiyaç duyarız. Domateste ki lutein, ileri yaşta ki maküler dejenerasyonu engellemek için önemlidir.
DOMATESTE BULUNAN DİĞER VİTAMİNLER…
Domates mükemmel bir C vitamin kaynağıdır, bu vitamin daha çok domatesin çekirdeklerini çevreleyen jöleye benzer bölümde toplanmıştır. O sebeple domatesin çekirdeklerinin çıkarılarak atılması önerilmez.
A vitamin ,B kompleks vitaminleri, potasyum ve fosfor, B9 ,kalsiyum, magnezyum mevcuttur. Şöyle ilginç bir bilgi daha sera da yetişen bir domates ile güneşte doğal olarak yetişip olgunlaşan domates arasında ciddi miktarda vitamin farklılığı bulunur. Neredeyse yarısı kadar vitamin bulunur.
Domatesin bir kötü yanı reflu yapma riski olduğu için reflusu olan kişilerin kullanamamalarıdır.
KENDİ DOMATES KONSERVENİZİ YAPIN:
MALZEMELER:
TEMİZ CAM KAVANOZ, VE YENİ HİÇ KULLANILMAMIŞ KAPAK, DOMATES
YAPILIŞI:
DOMATESLERİ DOĞRAYIN VE TENCEREDE KAYNATIN. TEMİZLEDİĞİNİZ KAVANOZUN İÇİNE KAYNAYAN VE TAM ERİMEMİŞ DOMATESLERİ DOLDURUN SIKI SIKI KAPATIP HEMEN TERS ÇEVİRİN SOĞUMAYA BIRAKIN.
KAVANOZA KAYNAYAN SOS DOLDURULUP TERS ÇEVİRDİĞİNİZ İÇİN VAKUM OLACAK VE SİZ KAPAĞI AÇANA KADAR HAVA ALMAYACAKTIR.
Dyt. Ayşegül Bahar
Beslenme & Diyet Uzmanı
