Fosfor, çok çeşitli gıdalarda bulunan bir mineraldir. Bu gıdaları yediğinizde vücudunuz fosfor içeriğini alır ve fosfat olarak adlandırılan ilgili molekülleri oluşturur. Kalsiyumdan sonra vücutta en fazla bulunan molekül fosfattır. Fosfatın çoğu kemiklerde tutulur. Bununla birlikte, serum fosfat olarak adlandırılan küçük bir yüzdesi kan dolaşımınızda kalmaya ve buradan görevlerini yerine getirmeye devam eder. Kanda aşırı fosfat bulunması durumuna hiperfosfatemi denir. Bunun en sık nedeni böbrek hastalığıdır, fakat diğer bazı koşullar da kan fosfat düzeylerinin artmasına neden olabilir. Böyle bir durumda ilaçlar ve diyet ile fosfat düzeyleri kontrol altına alınmalıdır.
Hiperfosfatemi Belirtileri
Hiperfosfatemi ya da kanda fosfor fazlalığı genellikle hiçbir belirti vermeden seyreder. Kontrol altında tutulmayan şeker hastalığı gibi yüksek fosfor seviyelerine neden olan başka bir hastalığa ilişkin belirtiler görüldüğünde hiperfosfatemi şüphesi ile kişinin tıbbi değerlendirmesi ve tetkikleri yapılır.
Kanda fosfat seviyeleri yüksek olduğunda kemik ve mineral bozukluklarına, hücrelerde kalsiyum birikimine (kireçlenmeye) neden olabilir.
Kemik Mineral Bozuklukları
Kemiklerin yapımı, büyümesi ve güçlü kalması minerallere ve hormonlara bağlıdır. Böbrekler kandaki fosfor ve kalsiyum miktarını dengeler. Bunlar dengede değilse, kalsiyumlar kemiklerden çıkar ve kemikler zayıflamaya başlar.
Böbrekler, minerallerin ve diğer kimyasalların dengesini kontrol ettiği için kronik böbrek yetmezliği, mineral ve kemik bozukluklarına neden olabilir. Böbrek yetmezliği olanlar ve diyaliz hastaları en çok risk altında olan kişilerdir.
Bu bozulma, belirtiler olmaksızın uzun yıllar boyunca gerçekleşebilir. Ancak kemikler zayıflamaya başladığında, bu durumu yaşayan kişiler kemiklerinde veya eklemlerinde ağrı hissetmeye başlayabilir.
Bu durum böbrek hastalığı olan çocuklarda görülürse, daha ciddi sonuçlar doğurabilir. Mineral ve kemik bozukluğu olan çocuklar büyüyemezler. Bacaklarındaki kemiklerin içe veya dışa doğru kıvrılması söz konusudur.
Kalsifikasyon
Kalsifikasyon ya da kireçlenme, kalsiyumun organlara veya dokulara birikmesiyle gerçekleşir. Kalsiyum birikimi damarları etkileyebilir ve bu durum vasküler kalsifikasyon olarak bilinir. Kalbin, vücuda kan pompalamak için daha fazla çalışması gerektiği için özellikle ciddi bir durumdur. Kireçlenme, diyalizi daha zor hale getirebilir. Kemik ve kıkırdaklarda gerçekleştiğinde dokular esnekliğini kaybedebilir.
Hiperfosfatemi Nedenleri
Böbrek hastalığı, hiperfosfateminin en yaygın nedenidir. Sağlıklı böbrekler kandaki mineral seviyelerini ayarlar, ancak düzgün çalışmayan böbrekler bunu her zaman yapamaz.
Bununla birlikte, kandaki yüksek fosfat seviyeleri ile bağlantılı diğer koşullar arasında kontrolsüz diyabet, diyabetik ketoasidoz, hipoparatiroidizm ve hipokalsemi bulunmaktadır.
Çoğu kişi beslenme yoluyla yeterli miktarda fosfor alır ve vücut mineral seviyelerini düzenleme konusunda başarılı bir şekilde çalışır. Dolayısıyla hiperfosfatemi normal koşullar altında ortaya çıkmaz. Fosfat takviyesi almak hiperfosfatemi tetikleyebilir. İşlenmiş gıdalara genellikle onları korumak için fosfor eklenir ve yüksek proteinli bir diyet, birinin ihtiyaç duyduğu miktardan daha fazla fosfor içerebilir. Hiperfosfatemi teşhisi olan kişiler doktor tarafından önerildiyse ilaç tedavisi almalı ve muhakkak bir beslenme uzmanına danışarak diyetini yeniden düzenlemelidir.
