Histamin, tüm canlılarda (insanlar, hayvanlar ve bitkiler) doğal olarak oluşan bir kimyasaldır. Vücudun kendisinin üretmesinin yanı sıra gıdalar yoluyla da histamin alınır. Histamin bağışıklık sistemi ve sinir sistemi (nörotransmiter) de dahil olmak üzere vücudun birçok işlevinde çeşitli roller üstlenir.
Histaminin bu önemli görevlerine karşın, bazıları histamine karşı duyarlıdır. Bu kişilerde histamin içeren besinleri tüketmesi neticesinde hapşırma, burun akıntısı ve kaşıntı gibi belirtiler oluşabilir. Düşük histamin diyetiyle kişinin hangi besinlere duyarlı olduğunu belirlemek ve yaşanan belirtileri ortadan kaldırmak ya da azaltmak mümkündür.
Bu yazıda, histaminin vücudu nasıl etkilediği, histamin duyarlılığının ne olduğu ve histamin duyarlılığı olanların hangi besinlerden kaçınması gerektiğine ilişkin bilgilere yer verilmiştir.
Histamin Duyarlılığı Nedir?
Histamin, vücudun yabancı maddelere ve yaralanmalara tepkisini düzenleyen bir kimyasaldır. Bağışıklık tepkisinin bir sonucu olarak yaralanma ve alerjik reaksiyonlar sonrasında salınır.
Vücuttaki diğer görevleri arasında şunlar bulunur:
– Mesajların beyne iletilmesi
– Mide asidini tetikleyerek sindirime yardımcı olma
Histamin düzeyleri çok yükseldiğinde ya da olması gerektiği şekilde parçalanmadığında vücut fonksiyonlarını etkileyebilir ve bazı belirtilerin ortaya çıkmasına neden olabilir. Bu durumda, özellikle histamin duyarlılığı olan insanlarda şu belirtilerden bazıları görülebilir:
– Kaşıntı
– Şişme
– Ciltte döküntü
– Yorgunluk
– Baş ve karın ağrıları
– Burun akması ya da burun tıkanıklığı
– Gözlerde yaşarma
– Sindirim sorunları
– Düzensiz adet döngüsü
– Mide bulantısı ve kusma
– Düzensiz kalp atışı
– Tansiyon sorunları
– Kaygı
Histamin Duyarlılığının Nedenleri?
Diamin oksidaz (DAO), vücutta hem doğal olarak oluşan hem de gıdalardan aldığımız histamini parçalamaktan sorumlu enzimdir.
Daha düşük DAO seviyelerine sahip kişiler daha yüksek histamin seviyelerine sahiptir ve bu nedenle bu kişilerde histamin duyarlılığı gelişmesi riski artar.
DAO enzimi düzeyleri aşağıdaki durumlardan etkilenebilir:
– DAO üretimi ya da işlevini engelleyen ilaçlar
– Geçirgen bağırsak sendromu gibi bazı bağırsak hastalıkları
– DAO’nun çalışmasını etkileyecek kadar yüksek düzeydeki histaminin gıdalar yoluyla alınması
– DAO enzimini engelleyen ve histamin salınımını tetikleyen besinler
Yapılan çalışmalarda histamin duyarlılığı olan kişilerin DAO aktivitesinin duyarlılığı olmayanlardan daha düşük olduğu, DAO takviyesinin belirtilerde iyileşme kaydettiği belirlenmiştir. Düşük histamin diyetini 6-12 ay boyunca sürdüren deneklerde de belirtilerin azaldığı gözlemlenmiştir.
Bağırsak dokusu ve bağırsak florasının histamin duyarlılığında önemli bir belirleyici olduğu bilinmektedir. Histamin duyarlılığı olan kişilerin bağırsaklarında daha düşük bakteri çeşitliliği bulunmaktadır ve bağırsak hastalıkları daha yaygındır.
Düşük Histamin Diyeti
Düşük histamin diyetinde histamin açısından zengin besinlerden kaçınılmalıdır. Aşağıdaki listede yer alan yiyecek ve içecekler yüksek histamin içermektedir.
– Alkol
– Salamura ve fermente ürünler
– Olgunlaştırılmış peynirler
– İşlenmiş, füme et ürünleri
– Kabuklu deniz ürünleri
– Çikolatalar ve kakao bazlı ürünler
– Kuru baklagiller
– Tazeliğini yitirmiş kuru yemişler
– Patlıcan
– Gıda boyaları
Histaminin salgılanmasını arttıran gıdaların da beslenmeden çıkarılması önerilir. Histamin salgılayıcılar olarak bilinen besinler şunlardır:
– Turunçgiller
– Kakao ve çikolata
– Kuru yemişler, özellikle ceviz, kaju ve yer fıstığı
– Erik, kivi, muz, ananas
– Domates
– Buğday
– Sirkelerin çoğu
– Hazır gıdalarda bulunan bazı katkı maddeleri
Diamin Oksidaz (DAO) enzimini bloke eden yiyecekler de beslenme listesinden elenmelidir. DAO enzimini şu besinler bloke edebilir:
– Alkol
– Siyah, yeşil çay ve mate çayı
– Enerji içecekleri
Histamin duyarlılığı olduğunuzdan endişeleniyorsanız bir uzman doktor ve diyetisyene başvurmalısınız. Diyetin kontrollü bir şekilde yönetilmesi ve günlük olarak takibiyle belirtilerin 4 hafta içinde azaltılması mümkün olmaktadır.
