Kahvede bulunan kafeinin odaklanmayı arttırdığı ve yorgunluk hissini azalttığı bilinmektedir ve bu nedenle pek çok kişi zindeliği arttırmak için kahve içmeyi tercih eder. Fakat bazı kişilerde kahve içmek bunun tam tersi etkiye sahip olabilmektedir.
Bu yazıda kahve içimi sonrası yorgun hissedilmesinin nedenleri yer almaktadır.
Kahve içmek yorgunluk hissini arttırır mı?
Kahvenin kendisi yorgunluk hissine neden olmaz fakat kahvede bulunan kafein ve kafeinin vücuda etkileri bazen yorgunluğa neden olabilir.
Bunun nedenleri arasında şunlar gösterilmektedir:
Kafein beyindeki adenozin reseptörlerini bloke eder
Adenozin uyku-uyanıklık döngüsünü etkileyen bir beyin kimyasalıdır. Normalde adenozin molekülleri beyindeki özel reseptörlere bağlanarak uykuya hazırlık için beynin aktivitesini yavaşlatır. Ancak kafein adenozin reseptörlerine bağlanarak bunun olmasını önler.
Kafein alındıktan sonra 45 dakika içinde tamamen metabolize olur ve etkisini yavaş yavaş kaybeder. Bu durumda adenozin uyumaya yeniden yardımcı olmaya hazır hale gelebilmektedir.
Bazı insanlar kafeine tolerans geliştirir
Düzenli ve yoğun miktarda kahve ve kafeinli içecekler tüketenler kafeine tolerans geliştirebilir. Yani düzenli kahve içenlerde kafeinin uyarıcı etkisi azalmaktadır.
Bazı küçük çaplı araştırmalar bu bilgiyi doğrulamıştır. Kahve verilen bisiklet sporcularının kalp atım ve sürüş gücü artmış ama 15 gün sonra kafeinin etkilerinin azaldığı belirlenmiştir.
Kafein kan şekerini yükseltir
Kahvenin kan şekeri üzerindeki etkileri beslenme bilimi çevrelerinde tartışılmaya devam etmektedir.
İnsanlar ve hayvanlar üzerinde yapılan pek çok araştırma, kahvenin glikoz metabolizmasını iyileştirebileceği ve tip 2 diyabet riskini azaltabileceği yönünde bulgular vermiştir. Fakat bazı çalışmalarda da kafeinin insülin duyarlılığını geçici olarak azaltarak kan şekeri düzeylerini arttırabileceği belirlenmiştir.
Bu bulgular ışığında kahvenin kendisinin değil ama kafeinin kan şekerini geçici olarak yükseltebileceği söylenebilir.
Kan şekeri yüksek olan kişilerin, kan şekeri normal düzeydeki kişilere kıyasla daha fazla baş ağrısı, yorgunluk, konsantrasyon bozukluğu, susuzluk ve sık idrar yapma şikayetleri olabilmektedir.
Kahvenin diğer etkileri
Uykusuzluk:
Kahvenin uykusuzluğa neden olduğu bilinmektedir. Kronik olarak az uyumak yorgunluğa neden olabilir. Uyumadan birkaç saat öncesinde kahve içmeyi kesmek uykusuzluğu azaltabilir.
Kaygı:
Kahvenin içeriğinde bulunan kafein insanların ruh sağlığı üzerinde etkili olabilmektedir. Depresyon ve panik bozukluğu olan kişilerde yüksek doz kafein semptomları tetikleyebilmektedir. Yüksek miktarda kafein alımı gergin ve kaygılı olmaya neden olabilmektedir.
Kalbe etkileri:
Kişiler kahve içtikten sonra kan basınçlarında ve kalp atışlarında geçici artış yaşayabilirler. Diğer yandan hafif ve orta düzeyde kahve içmenin kalp sağlığı üzerinde olumlu etkileri olabileceği bilinmektedir.
Bir çalışmaya göre günde 3 fincan kahvenin kalbi koruduğu, günde 6 fincan kahvenin ise kardiyovasküler hastalıklar riskini arttırdığı belirlenmiştir.
Kahve içmenin diğer etkileri ise şunlardır;
-uyanıklığı arttırma, tetikte olma
-huzursuzluk, sinirlilik
-baş dönmesi ve baş ağrıları
-karın ağrısı
-sık idrara çıkma
-susuzluk
Önerilen kafein miktarları
Yetişkin bireylerin günde en fazla 400 mg. Kafein alması önerilir. Çocuk ve gençlerin kafein alımına ilişkin bir öneri bulunmamakla birlikte onların kafeinin etkilerine karşı daha savunmasız oldukları bilinmektedir.
Gebe kadınlarda kafeinin vücutta kalış süresi uzamaktadır ve gebe kadınların günde en fazla 200 mg. kafein alımı önerilmektedir.
