Kalp vücudumuzda en büyük önemi taşıyan kanı vücuda pompalayan organımızdır. Kalp sağlığı vücudumuza kanı taşıyan damarların da sağlığı ile yakından ilişkilidir. Sağlıklı kalp, sağlıklı damarlar, sağlıklı bir dolaşım sistemi demektir.
Dolaşım sistemimizin sağlıklı olması genetik faktörlerden etkilendiği gibi, hayatımızın kaçınılmaz parçası olan besinlerden de çok büyük etki görür.
Örneğin kolesterol parametresi yükselmiş bir kişi kolesterolü dengelenmiş bir program takip ederek % 20 oranında kan kolesterol düzeylerini kontrol altına alabilir. Bunu spor ve egzersizle destekleyerek iyi huylu dediğimiz HDL kolesterolünü yükseltebilir.
Peki kolesterol yağ ile aynı mıdır? Tabii ki hayır! Kolesterol yağa benzer, fakat yağ değildir. Karaciğerden sentezlenir. 0 kolesterollü diyet tüketildiğinde vücut karaciğerden kolesterol sentezini hızlandırır. Dolayısıyla veganlar da yüksek kolesterol olmaz düşüncesi tamamiyle yanlıştır. Kolesterol hayvansal kaynaklı gıdalarda bulunur. (Süt ve ürünleri, tereyağı, yumurta sarısı, et, tavuk, balık, hindi vb) Bitkisel kaynaklı hiçbir gıda da bulunmaz ( tahıllar, sıvı yağlar, margarin, yumurta akı, meyve ve sebzeler.)
Damarları korumanın en önemli yolu kolesterol parametrelerini, kan basıncında, kan şekeri kontrolünü, vücut ağırlığını, homosistein parametrenizi ve ürik asit seviyesini her zaman normal düzeylerde tutmakla olabilir. Genetik yatkınlıklar bu parametreleri beslenmeyle kontrol etmezi zorlaştırabilir. Bu noktada kardiyoloğunuzla görüşerek ilaç kullanmanız gerekebilir.
Beslenme kontrolü kalp hastalıkları açısından önem taşır. Özellikle dikkat edilmesi gereken noktalar: Çok yağlı gıdalar, kızartmalar, aşırı proteinli beslenme, sigara ve alkol tüketiminden de sakınmak gerekir. Yeterli ve dengeli beslenmeyi içeren doğru beslenme alışkanlıkları kazandığınız takdirde koroner kalp hastalıklarına karşı korunmanız da daha kolay olacaktır. Bu sebeple bir profesyonele danışarak diyetinizin kolesterol seviyesini Step1 veya Step 2 (200mg veya 400 mg) olarak ayarlanmış bir program çerçevesinde tüketmeniz kan kolesterol parametrenizi uygun seviyelerde tutmanızı sağlamanın en güvenilir yoludur.
Kan kolesterollerini tanıyalım:
HDL (Yüksek Dansiteli Lipoproteinler) (İYİ HUYLU KOLESTEROL) Vücudumuzdaki kolesterolü taşıyarak vücuttan atılmasını sağlarlar . Bu kolesterol sadece vücutta bulunur besinlerde bulunmaz. Spor ve egzersiz yapanlar da yüksek seviye seyreder. Buna ek olarak eğer vücut ağırlığınız fazla ise vücut yağınız azaltmanızda size HDL kolesterolünüzü yükseltmenizde yardımcı olacaktır. Ayrıca doymuş yağlar yerine doymamış yağları tüketmeyi seçmekte uygun olacaktır. Özellikle Omega-3 tüketiminizi , badem, fındık, ve ceviz tüketimini günlük beslenmenizde bulundurun.
LDL (Düşük Dansiteli Lipoproteinler) (KÖTÜ HUYLU KOLESTEROL) Kolesterol vücudumuzda düşük dansiteli lipoproteinlerle taşınırlar. LDL kötü huylu kolesteroldür çünkü kolesterolleri dokulara ve damar içlerine taşıyarak birikmelerini neden olurlar.
Kan kolesterollerinden HDL yi yüksek LDL yi düşük tutmamız gereklidir. Kan kolesterol düzeylerinizi bilmiyorsanız en kısa zamanda ölçtürün.
Kan kolesterol düzeyleri için önerilen değerler;
| <200 mg/dL | normal ve olması istenen |
| 200- 239 mg/dL | sınırda ve yüksek |
| >240 mg/dL | yüksek |
| > 35 mg/dL | HDL (iyi kolesterol) için istenen değer |
| <130 mg/dL | LDL (kötü kolesterol) için istenen değer |
Homosistein seviyesinin normal olması da yine kalp- damar hastalıkları için önemlidir. homosistein bir çeşit aminoasittir ve et ürünlerinden alınır. Eğer siz yeterli miktarda B6, B12 ve folik asit alındığında homosisteinin zararlı olabilecek etkisi indirgenmiş olur.
Eğer kan basıncınızda yükseklik söz konusu ise öncelikli olarak yapmanız gereken tuz tüketiminizde biraz sınırlamaya gitmek olmalıdır. Bunun dışında sağlıklı ve sizin için ideal kiloya sahip olmanızda yine kan basıncınızın kontrolünde önem kazanacaktır. Düzenli yapılacak egzersizde bu noktada sizin en büyük yardımcınız olacaktır.
Dyt. Ayşegül Bahar
Beslenme & Diyet Uzmanı
