Anadolu’da 2000 yılı aşkın süredir varlığı bilinen kayısı; sarı, turuncu ve kırmızı tonlarındaki renklerde olabilmekte ve ülkemizde özellikle Malatya ve çevresinde yetiştirilmektedir. Taze ve kurutulmuş olarak tüketilebilen kayısı son derece besleyici bir meyvedir.
Kayısı; A,C,E,K vitaminleri ve niasin açısından çok zengindir, diğer esansiyel vitaminleri de eser miktarda içermektedir. Ayrıca potasyum, bakır, manganez, magnezyum ve fosfor gibi mineraller için çok iyi bir kaynaktır. Bunlara ek olarak kalsiyum ve demir gibi bazı önemli mineraller de kayısıda bulunmaktadır. 2 kayısı (70 gram) 35 kaloridir, 8 gram karbonhidrat, 1 gram protein ve 0,27 gram yağ içermektedir. Bu miktardaki kayısı 1,5 gram lif içeriğiyle de iyi bir lif kaynağı olarak kabul edilmektedir. Ayıca vücudu serbest radikallere karşı savunan antioksidanlardan beta karoten, lutein ve zeaksantin kaynağıdır.
Tam bir besin deposu olan kayısının sağlık üzerindeki faydaları arasında şunlar bulunmaktadır:
Bağırsak sağlığını arttırır:
Kayısı yüksek lif içeriği ile bağırsak sağlığını düzenler. Kayısıda bulunan lif hem çözünür hem de çözünmez olarak iki türdedir. Bu lif kombinasyonu kabızlık sorununu giderir, bağırsakların düzgün bir şekilde çalışmasını sağlar, kan şekeri ve kolesterol düzeylerini iyileştirir. Sağlıklı bağırsak bakterilerinin sayısını arttırarak obezite riskinin azaltılmasına yardımcı olur.
Kan basıncını azaltır:
Vücutta sinir sinyallerini göndermek, kas kasılmaları ve sıvı dengesini sağlamak açılarından önemli görevleri olan potasyum için en iyi besin kaynaklarından biridir. Yüksek potasyum içeriği sodyumu dengeler ve böylelikle kan basıncının düşürülmesine yardımcı olur.
Kemikleri güçlendirir:
Kayısı; kalsiyum, fosfor, magnezyum, bakır ve demir gibi kemik sağlığı üzerinde rolü olan mineraller içermektedir. Bu nedenle, kayısı yemek kemiklerin sağlıklı büyümesi ve gelişmesinin yanı sıra orteoporoz (kemik erimesi) dahil çeşitli kemik sağlığı sorunlarının önlenmesine katkı yapar.
Kalp sağlığını korur:
Kayısı yemek, kalp hastalıklarını önlemek için tüketilecek en doğru besinlerden biridir. Çünkü kalp sağlığını korumada etkili olan C vitamini, potasyum ve lif açısından oldukça zengindir. C vitamini antioksidan özelliği ile kalbi korurken, potasyum kan basıncını düşürerek bunu sağlamaktadır. Lif ise kötü kolesterolün düşürülmesine katkı yaparak kalp hastalıklarının önlenmesine katkı yapmaktadır.
Metabolizmayı iyileştirir:
Vücuttaki sıvı seviyeleri esas olarak potasyum ve sodyum olmak üzere iki minerale bağlıdır. Kayısıda yüksek miktarda potasyum bulunması, vücuttaki sıvı dengesinin korunması ve enerjinin organlara ve kaslara düzgün bir şekilde dağıtılmasını sağlamakla ilişkilendirilmiştir. Sağlıklı bir elektrolit dengesi sağlayarak kişi daha yüksek enerjiye sahip olur, kramp riski azalır ve kişinin ihtiyaç duyduğu kan ve kullanılabilir enerji vücutta daha kolay bir şekilde pompalanmaya devam eder.
Sıvı ihtiyacını giderir:
Kayısının 2/3’u sudur. Pek çok insan yeterli su içmez. Bu durumdaki kişiler için meyveler vücudun sıvı ihtiyacına katkı yapar. Kayısı ile alınan sıvı desteği kan basıncını, vücut ısısını, ve kalp atım hızını düzenlemeye, eklem sağlığını korumaya yardımcı olur.
Spor sonrası kayısı yemek hem sıvı hem de potasyum içeriği ile elektrolik kaybını telafi etmenin iyi bir yoludur.
Astım belirtilerini hafifletir:
Yapılan bir bilimsel çalışmaya göre kayısı astıma karşı doğal bir ilaçtır, astım hastalarını rahatlattığı ve belirtilerini hafiflettiği bu çalışmada gösterilmiştir. İçeriğindeki uçucu yağlar akciğer ve solunum sistemi üzerindeki baskıyı hafifletmeye yardımcı olur ve bu sayede astım ataklarını başlamadan önleyebilir.
Göz sağlığını iyileştirir:
Kayısı, A ve E vitaminleri dahil olmak üzere göz sağlığını korumaya yardımcı olan pek çok önemli bileşiğe sahiptir. Kayısıya sarı ve turuncu rengini veren beta karoten A vitamininin öncüsüdür ve vücuda giren beta karoten A vitaminine dönüştürülür.
A vitamini gece körlüğünü önler, E vitamini ise yağda çözünerek ve antioksidan etkisiyle gözleri serbest radikallere bağlı oluşabilen hasarlara karşı korur.
Ayrıca kayısıda bulunan lutein ve zeaksantin, gözlerin retinası ve lenslerinde de bulunur ve gözleri oksidatif stresten korur.
