Ketojenik diyet ya da keto diyeti çok düşük karbonhidrat içerirken bunun tersine protein ve yağ oranı çok yüksektir. Epilepsi tedavisinde uygulanan ketojenik diyetlerde ise karbonhidratın yanı sıra protein de oldukça sınırlandırılır ve yağ temel enerji kaynağı olarak kullanılır.
Bilimsel çalışmalar, keto diyetinin epilepsi nöbetlerinin sıklığını azaltabildiğini hatta bu diyeti uygulayan bazı epilepsi hastalarında nöbetlerin tamamen ortadan kalktığını göstermiştir.
Bu araştırma sonuçlarının çoğuna göre ketojenik diyet, tıbbi tedaviye yanıt vermeyen epilepsili çocuklarda işe yarıyor gibi gözükse de epilepsili yetişkinler için de faydalı olabileceğine dair bazı kanıtlar bulunmaktadır.
Epilepsiyi kontrol etmeye yardımcı olmak için keto diyeti uygulayan herkesin bir uzman doktor ve diyetisyen tarafından izlenmesi çok önemlidir. Bu sayede kişiler en güvenli şekilde diyetlerine devam edebilirler ve maksimum faydayı sağlarlar.
Yazımızda epilepsi hastalarında keto diyetinin potansiyel faydaları mercek altına alınmıştır.
Epilepsi ile yaşayanlarda ketojenik diyet araştırmaları
Tıbbi gözetim altında olmak koşuluyla ketojenik diyet epilepsi nöbetlerinin kontrol edilmesine yardımcı olabilir.
Pek çok araştırmada keto diyetinin, ilaca dirençli veya tedaviye yanıt vermeyen epilepsili çocuklar ve yetişkinlerde nöbetleri azalttığı veya önlediği görülmüştür. Artık pek çok uzman ketojenik diyeti potansiyel bir tedavi olarak önermektedir.
Bir çalışmada tedaviye yanıt vermeyen epilepsili çocuklara ketojenik diyet uygulanmış, çocukların yarısından fazlasının nöbet sayısında % 50 azalma olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, aynı çalışmada bu çocukların yaklaşık % 10-15’inde epilepsi atakları son bulmuştur.
Ketojenik diyet nasıl işe yarıyor?
Bir kişi ketojenik diyet uygularken, vücuduna enerji için yeterince karbonhidrat girmez, bu nedenle enerji kaynağı olarak karbonhidrat yerine yağ kullanılır.
Enerji için yağ yakmak, vücutta keton adı verilen asitlerin birikmesine neden olur. Bu meydana geldiğinde vücut ketoz durumundadır. Vücudun ketozise girmesi için uzun bir süre diyete sıkıca uyulmalıdır.
Ketoz, insanların oruç tuttuğu dönemlerde de görülmektedir. Bu sebeple, yüzyıllar boyunca epilepsi nöbetlerinin tedavisinde oruç bir yöntem olarak kullanılmıştır.
Tüm araştırma verilerine rağmen, ketoz durumunun veya ketojenik diyetinin epilepsili insanlara nasıl yardımcı olduğu hala tam olarak bilinmemektedir.
Epilepsi, metabolik bir hastalıktır. Yaygın görüşe göre, ketojenik diyet metabolizmanın çalışma şeklini değiştirmesi sayesinde epilepsi tedavisinde başarılı sonuçlar sağlar.
Beyindeki nöronlar veya aşırı uyarılabilir sinir hücreleri, nöbetlerin başlamasına katkıda bulunabilir. Ketojenik diyet kanda ve beyin omurilik sıvısında metabolik değişikliklere yol açar ve bu değişiklikler diğer faktörlerle birlikte nöronların uyarılabilirliğini azaltabilir. Uzmanlara göre ketojenik diyet, nöbetlerin kontrol altında tutulmasında bu sayede etkili olabilir.
Keto diyetin etkili olması zaman alabilir. Faydalarını görmek için insanlar ketoza ulaştıktan sonra en az 3 ay devam etmelidir.
Enerjinin %80’den fazlası yağlardan alınmalı, karbnhidratlar ve proteinler kısıtlanmalıdır. Bu diyetin en sorunlu kısmı epilepsili çocukların bu diyeti izlemesindeki zorluktur.
Ketojenik diyette; meyveler, sebzeler, tahıllar ve diğer bazı besleyici gıdalar önemli ölçüde sınırlandırıldığı için karbonhidrat içermeyen bir multivitamin ile vitamin-mineral takviyesi gereklidir.
Kişilerde nöbetler kontrol altına alındıktan bir süre sonra, doktorları diyeti sonlandırmayı önerebilir. Doktorlar genellikle 2 yıl kadar sonra bunu tavsiye ederler.
Diyetin sonlandırılması süreci en az birkaç ay içinde kademeli olarak yapılmalıdır. Ketojenik diyetin aniden bırakılması nöbetlerin daha da kötüleşmesine neden olabilir.
Epilepsi ve yiyecekler
Şu anda, herhangi bir yiyeceğin epilepsi nöbetlerini tetiklediğine dair bir kanıt yoktur. Fakat bazı gıdaların nöbetleri tetikleyebildiği, refleks epilepsi adı verilen ve nadir görülen bir epilepsi türü vardır. Bu tetikleyici gıdalar kişiden kişiye de değişmektedir.
Epilepsisi olan bazı insanlar aşağıdaki listede yer alan gıdaların epilepsi ataklarını tetikleyebileceğini bildirmişlerdir. Bu potansiyel tetikleyiciler şunlardır:
-Yapay tatlandırıcılar
-Gıda boyaları
-Monosodyum glutamat (MSG)
-Gıda koruyucuları
Epilepsi ve içecekler
Bazı içecekler nöbetlere katkıda bulunabilir veya epilepsi ilaçlarını etkileyebilir.
Bu içecekler şunlar olabilir:
Alkol: Alkol bazı kişilerde nöbetleri tetikleyebilir. Bunun bir tetikleyici olduğuna inanan herkes bundan kaçınmalıdır.
Kafein: Bazı araştırmalar kafeinin nöbet riskini arttırdığını, ancak sürekli içilmesinin bazı durumlarda nöbetlere karşı koruma sağladığını göstermektedir. Kafein ayrıca epilepsi için kullanılan bazı ilaçları ve özellikle de topiramatı daha az etkili hale getirebilir.
Greyfurt ve nar suyu: Bunlar, karbamazepin, diazepam ve midazolam gibi bazı epilepsi ilaçlarıyla olumsuz olarak etkileşime girebilir.
Yiyeceklerin veya içeceklerin epilepsi ataklarını veya ilaçlarını etkilemesi konusunda doktora danışmanın en sağlıklı bilgiye ulaşmak için gerekli olduğu unutulmamalıdır.
