Metabolizma yediğimiz ve içtiğimiz gıdaların vücutta parçalanarak besin öğelerine ayrıştırılması ve enerjiye dönüştürülerek kullanılması sürecidir. Vitaminler ve mineraller de dâhil olmak üzere yediğimiz gıdalar ve bu gıdaların içindeki besin öğeleri metabolizmamız üzerinde rol oynar.
Metabolizma hızlandıkça kalori yakımı da hızlanır ve bu durum kişinin kilo almasını daha zor hale getirir. İnsanlar yaşlandıkça metabolizma hızları yavaşlar ve bu nedenle kilo almaya daha eğilimli olurlar.
Şimdi sizlere metabolizma hızı üzerinde etkisi olan 5 vitamin ve mineral hakkında bilgi vereceğim. Bunları dışarıdan destek olarak da alabilirsiniz fakat metabolizma üzerinde daha etkili kılmak için gıdalardan almaya özen göstermelisiniz.
B Grubu Vitaminler:
Aşağıdaki B grubu vitaminler enerji metabolizmasında etkin rol oynarlar.
-B12
-Biyotin
-Folat
-B6
-Pantotenik asit (B5)
-Niasin(B3)
-Riboflavin(B2)
-Tiamin(B1)
B vitaminlerinden herhangi birinde eksiklik yaşanması diğer B grubu vitaminlerin de enerji metabolizması üzerindeki etkisini azaltabilir.
Örneğin B12 vitamini protein ve yağ metabolizması için gereklidir fakat doğru bir şekilde çalışabilmesi için folat ve B6 vitaminine ihtiyacı vardır. Tiamin yağ, protein ve karbonhidratların, B6 proteinin metabolize edilmesinde görev alır.
Protein, yağ ve karbonhidratların düzgün işlenerek metabolize edilmesi, yani metabolizmanın sağlıklı çalışması bunların vücutta yağ olarak depolanmasını önler.
D Vitamini:
Hem çocuklar hem de yaşlı bireyler üzerinde yapılmış olan iki çalışmada vücutlarında yağ miktarı fazla olan kişilerde D vitamini düzeylerinin daha düşük olduğu belirlenmiştir. Araştırmacılar D vitamini eksikliği ile obezite arasında bir ilişki olabileceğini düşünmektedir.
Diyabetli kişiler üzerinde yapılan bir çalışmada da D vitamininin bu kişilerde kan şekerini kontrol ettiği ve insülin direncini iyileştirdiği tespit edilmiştir. Diğer vitamin ve minerallerden farklı olarak D vitaminini besinler yoluyla almak mümkün değildir. Yumurta sarısı ve yağlı balıklar D vitamini içerirler. En iyi D vitamini kaynağı ise güneştir. Yeterli güneşlenerek D vitamini eksikliğinizi gidermelisiniz.
Kalsiyum:
Kalsiyum üzerinde yapılan çalışmalarda sağlıklı bir metabolizma, kan şekeri kontrolü ve sağlıklı kemikler için yeterli kalsiyum alımının gerekliliği ortaya konmuştur.
Bir çalışmada D vitamini ile birlikte yüksek kalsiyum alımının kilo kaybına yardımcı olabileceği yönünle sonuçlar vermiştir. Bir başka araştırmada süt ürünleri ve dolayısıyla kalsiyumdan zengin bir diyetin tip 2 diyabetlilerde kilo vermeyi kolaylaştırdığı belirlenmiştir.
Kalsiyum takviyeleri yerine besinler yoluyla kalsiyum alındığında daha etkili olduğu da bilinmektedir.
Demir:
Vücudun sağlıklı gelişimi ve metabolizma için demire ihtiyacı vardır. Demir ayrıca hücrelerin sağlıklı çalışması ve bazı hormonların üretilebilmesi için de gereklidir.
Demir kırmızı kan hücrelerine ve kırmızı kan hücreleri de kas ve dokulara oksijenin taşınmasını sağlar. Kaslardaki oksijen düzeyinin azalması yağların yakılamamasına neden olur. Dolayısıyla düşük demir düzeyleri metabolizmanın en ideal şekilde çalışmasını engeller.
Demir alımını arttırmak için et, bakliyatlar, yağlı tohumlar ve koyu yeşil yapraklı sebzelerin tüketilmesi önerilir. Yüksek demir düzeyleri sağlık açısından tehlikeli olabileceğinden demir takviyesi almayı düşünenlerin demir düzeylerini ölçtürmesi ve doktor önerisi ile takviye alması gerekmektedir.
Magnezyum:
Vücutta enerjinin üretilmesini sağlayan kimyasal reaksiyonlar için magnezyum şarttır. Bir başka deyişle metabolizma ve enerji üretimi magnezyuma bağımlıdır.
Magnezyum alımını arttırmanın en iyi yolu daha fazla yağlı tohumlar, bakliyatlar, ıspanak, muz, patates ve tam tahıllar tüketmekten geçer. Magnezyum takviyesi almak bazı kişilerde yan etkilere neden olabileceğinden doktora danışarak alınmalıdır.
