Meyveler ve sebzeler sağlıklı beslenmenin en önemli parçalarıdır. Yeterli sebze ve meyve tüketimi pek çok kronik hastalığın gelişimini önlemede önemli roller üstlenir.
Taze meyve ve sebzelerin suyunu sıkarak içmek özellikle son yıllarda popüler hale gelmiştir. Pek çok insan detoks amaçlı ya da beslenmesine daha fazla vitamin ve mineral eklemek için bu içecekleri tercih etmektedir.
Meyve ve sebze sularının tüketimini destekleyenler, bu gıdalardaki besin ögelerinin emiliminin suyunu içerek arttığını iddia eder. Bazıları ise posa gibi önemli bir besin ögesinin yeterince alınamaması nedeniyle meyve ve sebzelerin suyunun tüketimine karşı çıkmaktadır.
Bu yazıda meyve ve sebze sularının iyi ve kötü yanları hakkında bilgiler yer almaktadır.
Meyve ve sebze suyu nedir?
Taze meyve ve sebzelerin sıkılarak suyunun çıkarılması işlemidir. Meyve ve sebzelerdeki tüm katı bileşenler atılır. Sonuçta elde edilen sıvı o gıdadaki vitaminler, mineraller ve antioksidan bileşiklerin çoğunu içerir.
Meyve-sebze suları hangi amaçla tüketilir?
Meyve ve sebze suları genellikle iki amaçla tüketilmektedir:
- Arınma ya da detoksifikasyon: Katı yiyecekler kısa süreli olarak beslenmeden çıkarılır ve sadece meyve ve sebzelerden sağlanan sular içilir. Bilimsel kanıtları yeterince güçlü olmasa da bu suların vücudu toksin maddelerden arındırdığı görüşü yaygındır.
- Beslenme takviyesi olarak: Pek çok insan günlük olarak yeteri kadar sebze ve meyve tüketmemektedir. Bu kişiler bu açığı kapatmak ve vücutlarının ihtiyacı olan vitamin ve mineralleri alabilmek için daha pratik bir yöntem olan sebze ve meyve sularını içmektedir.
Meyve ve sebze suları birçok besin ögesini almanın kolay yoludur
Günlük beslenmede pek çok kişi için yeterince sebze ve meyve tüketmek oldukça güçtür. Eksi zamanlara kıyasla gıdaların besin değeri de daha düşüktür. Bu durum büyük ölçüde işleme yöntemlerinden ve tarladan tüketiciye ulaşırken kaybedilen zamandan kaynaklanmaktadır.
Önerilen miktarlarda sebze ve meyve tüketemiyorsanız bunların suyunu içerek tüketmek uygun bir yoldur.
Bir çalışmada 14 hafta boyunca sebze ve meyve suyu verilen kişilerin beta karoten, C vitamini, folat, selenyum ve E vitamin düzeylerinde iyileşme olduğu belirlenmiştir.
Konuyla ilgili 22 farklı çalışmanın değerlendirildiği bir araştırmada da sebze ve meyve sularını içmenin antioksidan seviyelerini arttırdığı ortaya konmuştur.
Meyve ve sebze suları hastalıklara karşı korur mu?
Meyveler ve sebzeler hastalıklara karşı koruma kalkanı sağlayacak vitaminler, mineraller ve fitokimyasal bileşiklerle doludur. Antioksidan özellikleri ile kronik hastalıkların başlıca düşmanlarıdır.
Meyve ve sebzeleri katı formlarında tüketilmesinin hastalık riskini azalttığına dair pek çok kanıt bulunmaktadır. Ancak bunların sularını tüketmenin hastalıklara karşı etkisini inceleyen araştırma sayısı son derece azdır.
Meyve ve sebzelerin sağlığa faydalarının önemli bir kısmı yüksek antioksidan içermeleri nedeniyledir. Fakat bu besinlerdeki lif ya da posa da önemli bir rol oynar. Çünkü pek çok antioksidan bileşik liflere bağlanır ve sindirim sisteminde serbest kalır.
Meyve ve sebze sularının kalp sağlığını koruduğuna, elma ve nar sularının kolesterolü ve kan basıncını düşürdüğüne ilişkin kanıtlar mevcuttur.
Br çalışmada haftada 3 ve daha fazla sebze ve meyve suyu içenlerin haftada 1 ya da daha az içenlere kıyasla Alzheimer hastalığı riskinin azaldığı belirlenmiştir.
Tüm bu olumlu sonuçlara rağmen sebze ve meyve sularının sağlığa faydasıyla ilgili daha çok ve kapsamlı çalışmalar yapılmalıdır.
Meyve ve sebzeleri katı formda tüketmek en sağlıklı olandır
Sebze ve meyve sularının daha iyi olduğunu iddia edenler, bu şekilde tüketim sayesinde besin bileşiklerinin vücutta daha iyi emildiğini söylerler. Fakat bunu destekleyen bilimsel bir kanıt yoktur.
Aslında sebze ve meyvelerin tüm sağlık yararlarından faydalanmak için onları tüm olarak ve lif içeriği ile birlikte tüketmek gerekmektedir. Çünkü bitki liflerine bağlı olan antioksidan bileşikler meyve ve sebze suyu hazırlama aşamasında kaybolur.
Lifin sağlığa yararları nelerdir?
Bazı çalışmalarda yüksek lifli beslenmenin kalp hastalıkları, tip 2 diyabet ve obezite risklerinin azalttığı belirlenmiştir.
Çözünür liflerin kan şekeri ve kolesterol düzeylerini iyileştirdiğine dair de araştırma verileri bulunmaktadır.
Bir başka çalışmada meyve suyu tüketimi tip 2 diyabet riskini arttırdığı ve bunun aksine meyveleri tüm olarak tüketmenin bu riski azalttığı ortaya konmuştur.
Eşit miktardaki tüm meyve ya da meyve suları tüketenlerin kıyaslandığı bir başka araştırmada tüm meyve tüketenlerin daha doygun hissettikleri belirlenmiştir.
Meyve suları kilo alımına neden olabilir
Düzenli olarak meyve suyu tüketmenin metabolik sendrom ve obezite riskini arttırdığını gösteren çalışmalar bulunmaktadır. Özellikle meyveler yüksek şeker içerirler. Normalde o meyveden 1-2 tane tüketebilecekken meyvenin suyunu sıkarak o meyveden çok fazla sayıda ve yüksek şeker içerikli bir içecek tüketmiş olursunuz.
Diğer yandan sebze ve meyve sularının toksinleri vücuttan uzaklaştırdığına ilişkin veriler de yok denecek kadar azdır. Ayrıca organik olmayan sebze ve meyvelerin suyunun sıkılması onların içeriğinde bulunan pestisitleri ve diğer toksin maddeleri de yoğun olarak almanıza neden olabilir.
