Tatlı ve normal patatesler yumru köklü sebzelerdir, fakat görünümleri ve lezzetleri bakımından farklılık gösterirler. Beyaz/sarı patatesler dünya genelinde yaygın olarak tercih edilirken tatlı patateslerin sağlık açısından daha faydalı olduğuna dair görüşler son yıllarda giderek artmış ve popüler hale gelmiştir.
Ayrı bitki ailelerinden gelirler, besin değerleri farklıdır ve kan şekeri üzerinde de farklı etkiye sahiptirler.
Bu yazımızda, tatlı patates ve yaygın olarak tükettiğimiz beyaz/sarı patates çeşitleri arasındaki temel farklar ve bunların sağlık üzerindeki etkileri incelenmiştir.
Aileleri farklıdır
Tatlı ve normal patateslerin her ikisi de kök sebzelerdir, uzaktan akraba olsalar da farklı ailelere mensupturlar.
Tatlı patatesler Convolvulaceae (Kahhahaçiçeğigiller) ailesinin üyesiyken ve beyaz patatesler Solanaceae (Patlıcangiller) ailesinin bir parçasıdır.
Her iki çeşit de Orta ve Güney Amerika’nın bazı bölgelerine özgüdür, fakat Amerika kıtasının keşfi sonrasında tüm dünyaya yayılmışlardır.
Tatlı patatesler genellikle kahverengi kabuklu ve turuncu etlidir, ancak mor, sarı ve kırmızı çeşitleri de bulunur. Normal patateslerin kabukları kahverengi, sarı ve kırmızı tonlarına sahiptir ve beyaz ya da sarı etlidir.
Besin Değerleri Karşılaştırması
Tatlı patatesler genellikle beyaz patateslerden daha sağlıklı olarak lanse edilir, ancak gerçekte her iki tip de besin değerleri bakımından zengindir.
100 gram kabuklu beyaz ve tatlı patatesin besin değerleri şöyledir:
| Beyaz Patates | Tatlı Patates | |
| Kalori | 92 | 90 |
| Protein | 2 gram | 2 gram |
| Yağ | 0.15 gram | 0.15 gram |
| Karbonhidrat | 21 gram | 21 gram |
| Lif | 2.1 gram | 3.3 gram |
| A vitamini | Günlük ihtiyacın (Gİ) %1’i | Gİ %107’si |
| B6 vitamini | Gİ %12’si | Gİ %17’si |
| C vitamini | Gİ %14’ü | Gİ %22’si |
| Potasyum | Gİ 17’si | Gİ %10’u |
| Kalsiyum | Gİ %1’i | Gİ %3’ü |
| Magnezyum | Gİ %6’sı | Gİ %6’sı |
Görüldüğü üzere her iki patates türünün içerikleri benzerlik göstermektedir. Tatlı patatesin A vitamini içeriği inanılmaz derecede yüksekken, beyaz patates potasyum yönünden öne çıkmaktadır.
Beyaz Patatesi Mi Yoksa Tatlı Patatesi Mi Yemeliyim?
Beyaz ya da sarı olarak tanımladığımız ve yaygın olarak tükettiğimiz patatesin kilo alımına neden olabileceğini ve kan şekerini yükseltebileceğini duymuş olabilirsiniz. Bu bilgi kısmen doğrudur. Fakat nasıl pişirdiğiniz ve hangi miktarlarda tükettiğinize bağlı olarak patates yemek sağlıklı ya da sağlıksız hale gelmekedir.
Bir koca tabak patates kızartmasını tek başına yerseniz bu sağlıksız bir seçim olur. Çünkü bu şekilde tüketilen patates kan şekerinizi hızla yükseltir, çabuk acıkmanıza neden olur, diyabet riskinizi arttırır ve kilo almanızı kolaylaştırır.
Beyaz patatesi dengeli bir öğünün bir parçası olarak tükettiğiniz zaman ise sağlığınız açısından pek çok faydası olacaktır:
-Patates, pirinç ve makarnanın kıyaslandığı bir çalışmada patatesin diğerlerinden daha düşük kalori alımı sağladığı belirlenmiştir.
-Beyaz patatesteki dirençli nişastalar sindirim sistemi bakterilerini besler. Bu özelliği sayesinde insülin duyarlılığı üzerinde olumlu etki yaratabilir.
-Beyaz patates flavonoidler ve fenolik asitler içerir. Bu bileşikler antioksidan etkiye sahiptir ve sizi pek çok hastalık riskinden koruyabilirler.
Diğer yandan tatlı patatesler beyaz patateslere kıyasla orta-düşük glisemik indeks değerine sahiptir. Kan şekerinin ani yükseliş riski daha düşüktür ve bu özelliği ile diyabet hastaları için daha doğru bir tercihtir. Yüksek A vitamini içeriği ile de fark yaratır. Ayrıca C vitamini açısından da beyaz patatese göre biraz daha zengindir.
Sonuç
Eldeki veriler ışığında tatlı patates ile beyaz patates kıyaslamasının açık bir kazananı yok gibi gözükmektedir. İkisinin de güçlü ve güçsüz yanları vardır. Bu noktada nasıl pişirdiğiniz ve ne miktarda tükettiğiniz onları sağlıklı ya da sağlıksız seçimler haline getirecektir. Tatlı patateslerin kan şekeri üzerindeki olumsuz etkisi biraz daha az olduğu için kilosunu kontrol altında tutmak isteyenler, diyabet riski taşıyanlar ve hali hazırda diyabetli olanlar için kısmen daha doğru bir tercih olacaktır.
Tekrar altını çizelim: Az miktarda ve sağlıklı bir öğünün parçası olarak her türlü patatesi tüketebilir ve onların faydalı özelliklerinden yararlanabilirsiniz.
