Glutamin, vücutta birçok görevi olan bir amino asittir.
Glutamin, proteinin yapı taşlarından biridir. Bağırsak ve bağışıklık sistemi sağlığının önemli bir bileşenidir, çünkü bağırsak ve bağışıklık hücrelerinin önemli bir kısmı yakıt kaynağı olarak tercihen glikoz yerine glutamini kullanır.
Genellikle bir kas yapıcı olarak lanse edilen glutamini vücudumuzun kendisi doğal olarak üretir ve pek çok gıda kaynağından glutamin sağlanır. Yine de, daha sağlıklı olmak ya da kas kütlesini arttırmak için takviyeler yoluyla ekstra glutamin alımı gerekli midir diye merak ediyor olabilirsiniz.
Bu yazıda, glutaminin ne olduğu, vücuttaki görevleri ve glutamin takviyelerinin yararlı olup olmadığına ilişkin bilgilere yer verilmiştir.
Glutamin nedir ve ne işe yarar?
Glutamin, vücutta en bol bulunan amino asitlerden biridir. Amino asitler, proteinin yapı taşlarıdır. Glutamin kaslarda üretilir ve ihtiyacı olan organlara kan aracılığıyla dağıtılır. Glutamin, özellikle stres zamanlarında vücuttaki bağırsak işlevine, bağışıklık sistemine ve diğer bazı temel süreçlere yardımcı olabilir. Vücuttaki birçok farklı hücreye yakıt (nitrojen ve karbon) sağlamak için de önemlidir. Vücutta diğer amino asitler ve glikoz (şeker) gibi diğer kimyasalları yapmak için glutamin gereklidir.
Ameliyat veya travmatik yaralanmadan sonra, yaraları onarmak ve hayati organların çalışmasını sağlamak için nitrojene ihtiyaç vardır. Bu nitrojenin yaklaşık üçte biri glutaminden gelir.
Vücut kasların yapabileceğinden daha fazla glutamine ihtiyaç duyarsa kas kaybı meydana gelebilir. Bu, özellikle stres zamanları için geçerlidir. Örneğin, tedavi almadığı için AIDS evresine gelmiş kişilerde bu durum yaşanabilir. Bu kişilerin glutamin takviyeleri almasi, glutamin depolarının yükselmesine yardımcı olur.
Bazı kemoterapi türleri vücuttaki glutamin seviyelerini azaltabilir. Glutamin tedavisinin, etkilenen dokuların ömrünü uzatarak kemoterapiye bağlı hasarları önlemeye yardımcı olduğu düşünülmektedir.
Glutamin ve bağışıklık sistemi
Glutamn bağışıklık sistemi için çok önemlidir. Beyaz kan hücreleri ve bazı bağırsak hücreleri de dahil olmak üzere bağışıklık hücreleri için yakıt kaynağıdır.
Ağır yaralanmalar, yanıklar ve ameliyatlar nedeniyle kandaki seviyeleri düşebilir. Vücudun glutamine duyduğu ihtiyaç üretiminden daha fazla olduğu bu gibi durumlarda depolanadığı yerler olan kaslar parçalanarak glutmin sağlanmaya çalışılır.
Yetersiz glutamin, bağışıklık sisteminin sağlığını olumsuz etkileyebileceği için ağır yaralanmalar sonrasında glutamin içeren gıdalar arttırılmalı ve gerekiyorsa glutamin takviyeleri alınmalıdır.
Bazı çalışmalara göre glutamin takviyeleri almak, ameliyattan sonra hastanede kalış süresini ve enfeksiyonları azaltabilir. Başka çalışmalarda da kritik hastaların hayatta kalma şansını arttırabileceği gösterilmiştir.
Glutamin ve bağırsak sağlığı
Glutaminin bağışıklık sistemi üzerindeki faydaları bağırsak sağlığındaki rolü ile bağlantılıdır.
Bağırsaklar, bağışıklık sisteminin en önemli kısmını oluşturur. Bunun nedeni, bağırsak hücrelerinin bağışıklık sistemi üzerinde etkili olmasıdır. Dahası, bağısaklarda bulunan trilyonlarca bakteri bağışıklık sağlığını etkiler.
Glutamin, bağışıklık ve bağırsak hücreleri için önemli bir enerji kaynağıdır. Ayrıca bağırsaklar ile vücudun diğer kısımlarını ayıran bağırsak duvarlarının korunmasına yardımcı olur. Geçirgen bağırsak sendromunu önleyerek, zararlı bakteri ve toksinlerin vücuda dağılmasını engeller.
Glutaminin görev aldığı konulardan bir diğeri bağısaklardaki hücrelerin normal büyüme ve gelişiminde rol oynamasıdır.
Görüldüğü üzere glutamin birçok açıdan sağlıklı bağırsak için önemlidir, sağlıklı bağırsaklar ise sağlıklı bağışıklık sistemi için vazgeçilmezdir.
Glutamin takviyeleri egzersiz performasını arttırır mı?
Proteinin yapı taşı olması nedeniyle takviye olarak glutamin almanın kas kazanımını veya egzersiz performansını iyileştirebileceği düşünülmüş ve bu yönde çalışmalar yapılmıştır.
Fakat yapılan pek çok araştırma glutamin takviyelerinin kas kütlesi veya performansı üzerinde hiçbir etkisi olmadığını göstermiştir. Glutamin takviyelerinin kas kütlesini arttırdığı ya da kasları güçlendirdiğine dair bir kanıt bulunmamaktadır.
Bununla birlikte, bazı araştırmalar, glutamin takviyelerinin kas ağrılarını ve kas yorgunluğunu azaltabileceğini göstermiştir.
Glutamin içeren besinler nelerdir?
Glutamin hem hayvansal hem de bitkisel gıdalardan sağlanabilir. Ancak hayvansal gıdalarda daha yoğun olarak bulunur. Balıklar ve kabuklu deniz ürünleri, kırmızı et, tavuk eti, yumurta, süt ve süt ürünleri, kabuklu yemişler ile kuru baklagiller iyi glutamin kaynakları arasındadır.
Glutamini takviyeler yoluyla almak isteyenler içeriğinde riboz bulunmasına ya da ekstra riboz alımına dikkat etmelidir. Çünkü alınan glutamin, riboz yoksa vücutta istemediğimiz bir bileşik olan glutamat oluşumuna neden olabilir.
