Kızartmalar ve özellikle patates kızartması hemen herkesin en sevdiği besinlerden biridir. Zaten çok sevdiğimiz bir gıda iken Amerikan tipi hızlı yemek kültürünün beslenme dünyasındaki hakimiyetiyle birlikte patates kızartması çok daha sık tüketilmeye başlanmış ve neredeyse tüm fast food gıdaların olmazsa olmaz bileşeni halini almıştır.
ABD Tarım Bakanlığı’nın (USDA) verilerine göre 2000’li yıllarda ABD’de toplam patates tüketiminin %64’ü patates kızartması ve cipslerden oluşmaktadır. Oysaki 60’lı yıllarda bu oran sadece %35 idi. Türkiye için böyle bir veriye ulaşamadım fakat hiç şüphe yok ki bizde de benzer bir durum söz konusu…
Patates değerli bir besindir ve sağlıklı bir diyetin bir parçası olarak tüketilmelidir. Kalorisi düşüktür, B ve C vitaminleri ile protein, demir, kalsiyum ve özellikle de potasyum içerir. Fakat geçtiğimiz yıl yapılmış olan bir araştırmada çok fazla patates yemek yüksek kan basıncı ile ilişkilendirilmiştir. Haftada dört ve daha fazla porsiyon patates tüketen kadınların haftada bir kez tüketenlere kıyasla daha yüksek kan basıncına sahip oldukları belirlenmiştir. Çalışmada patatesin püre, haşlama ve diğer tüketim çeşitleri de dahil edilmiştir. Yani kızartmadan bağımsız olarak, fazla patates tüketimi yüksek tansiyon riskini arttırmaktadır.
Daha önce yapılan bir başka çalışmada da patates tüketiminin (kızartma dahil) tip 2 diyabet riskini arttırdığı belirlenmişti.
Birazdan bahsedeceğim yeni bir araştırmada ise doğrudan patates tüketimi ile erken ölüm riski arasındaki ilişki incelenmiştir.
ABD Klinik Beslenme Dergisi’nde yayımlanan çalışmada ABD’de yaşayan 4.400 kişiye ait veriler analiz edilmiştir. Yaşları 45 ile 79 arasında değişen katılımcılar 8 yıl süresince çalışma kapsamında takip edilmiştir. Kişilerden alınan anketler aracılığıyla toplam ve kızarmış patates tüketimleri belirlenmiştir. 8 yıllık izlem sırasında toplamda 236 kişinin yaşamını yitirdiği görülmüştür.
Araştırmacılar, genel patates tüketimi ile erken ölüm riski arasında bir ilişki bulamamıştır. Fakat alt grup analizlerinde ilginç bir sonuçla karşılaşmışlardır.
Hiç patates kızartması ve cips tüketmeyenlere kıyasla haftada iki ya da üç porsiyon patates kızartması ve cips tüketenlerin erken ölüm riskleri iki kat fazla bulunmuştur. Haftada üç ve daha fazla porsiyon patates kızartması ve cips tüketenlerde erken ölüm riski daha da artmaktadır.
Araştırma ekibi şu sonuca varmıştır:
Kızarmış patates tüketimi artan erken ölüm riski ile ilişkili görünmektedir. Her ne kadar genel patates tüketimi ile erken ölüm riski arasında bir ilişki bulunamamış olsa da daha fazla sayıda insan üzerinde yapılacak daha geniş çaplı çalışmalar ile genel patates tüketiminin erken ölüm riski ile ilişkili olup olmadığı incelenmelidir.
