Sağlıksız beslenmenin sadece fiziksel sağlığı değil aynı zamanda mental sağlığı da olumsuz etkilediğine ilişkin çok sayıda araştırma verisi bulunmaktadır. Yeni bir çalışmada da bu yönde anlamlı bir veri elde edildi. Bu araştırmada beynin öğrenme ve hafıza yetisi üzerinde etkili olan bölümünün sağlıksız beslenenlerde daha küçük olduğu insanlar üzerinde yapılan bir çalışmada ilk kez gösterildi.
60-64 yaşları arasında olan ve Avustralya’nın Canberra kentinde yaşayan 250 kişinin incelendiği çalışmada beynin öğrenme ve hafıza ile ilgili bölümü olan hipokampüs hacimleri MRI (manyetik rezonans görüntüleme) yöntemiyle ölçüldü. Bu ölçümleme sonucunda sağlıksız beslenenlerin, sağlıklı beslenenlere kıyasla sol hipokampüslerinin anlamlı olarak daha küçük olduğu görüldü. Beslenme şeklinin sağ hipokampüste etkisi ise belirlenemedi.
Daha önce fareler üzerinde yapılan deneylerde benzer sonuçlar sağlanmıştı ancak beslenmenin hipokampüs üzerindeki etkisi ilk kez insanlar üzerinde gösterilmiş oldu. Özellikle yaşlanmaya bağlı hafıza ile ilişkili hastalıklara karşı doğru beslenmenin önemi bu çalışma ile net bir şekilde ortaya konuldu.
Beslenmenin yanı sıra fiziksel aktivitenin de hipokampüs üzerinde etkili olduğu 2011 yılında yürütülen bir başka çalışmada gösterilmişti.
Bu çalışmada yaşları 55-80 olan 120 kişi 2 gruba bölündü. 1 gruptakiler bir yıl boyunca haftada 3 gün 40 ar dakikalık yürüyüşler gerçekleştirirken, 2. gruptakiler sadece esneme hareketler yaptı. Bu kişilerin MR‘ları araştırma başlangıcında, 6. ayda ve araştırma sonunda ölçümlendi. 1 yıl sonunda yürüyüş yapanlarda sağ ve sol hipokampüsleri yaklaşık %2 büyürken sadece esneme hareketleri yapanlarda %1.5 küçülme kaydedildi.
Beynin hafıza ile ilişki olan bu bölümünün yetişkinlerde kendiliğinden daraldığı ve bu sebeple yaşlılıkta bunama riskinin arttığı da bilinmektedir. Bu durumda Atatürk’ün “Sağlam kafa, sağlam vücutta bulunur” sözünü de hatırlayarak, öğrenme kapasitemizi ve hafızamızı güçlü kılmak için beslenmemize yaşam boyu dikkat etmemiz ve fiziksel olarak daha aktif olmamız gerekmektedir.
Dyt. Ayşegül Bahar
Beslenme & Diyet Uzmanı
Kaynaklar:
http://www.biomedcentral.com/1741-7015/13/215
http://www.news.pitt.edu/news/moderate-aerobic-exercise-older-adults-shown-improve-memory
