Organ etleri ya da sakatatlar bundan sadece 30-40 yıl öncesinde oldukça yaygın olarak tüketilen etlerdi. Ne oldu, ne değişti de sakatat tüketiminden vazgeçtik? Sanırım hayvancılığın sanayileşmiş bir endüstri haline gelmesinin bunda büyük bir payı var. Etlerimizi artık çoğunlukla süpermarketlerden temin ediyoruz ve süpermarketlerin kasap reyonlarında sakatatları neredeyse hiç göremiyoruz. Karaciğer, yürek, böbrek, beyin, uykuluk, işkembe ve dil gibi organ etlerini bulabilmek eskisine göre artık çok daha zor.
Birçok insanın belki de hiç tatmadığı bu etler ihtiyaç duyduğumuz pek çok besin ögesini bolca içerir. Bu yazımızda alışveriş listenizde çok nadir bulundurduğunuz ya da hiç bulundurmadığınız organ etlerinin besin değerleri ve neden tüketilmeleri gerektiği konusunda bilgiler aktaracağız.
Organ Etleri Çok Besleyicidir
Organ etlerinin besinsel içeriği, hayvan kaynağına ve organ tipine bağlı olarak biraz değişiklik gösterir.
Ancak çoğu organ ya da sakatat son derece besleyicidir. Hatta çoğu organ etinin kas etlerinden daha besleyici olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz.
Modern beslenmeye organ etlerinin yeniden dahil edilmesi önerisinin nedeni, çoğu insanın eksikliğini yaşadığı temel besinlerle dolu olmalarıdır. Organ etleri, vücudun ihtiyaç duyduğu pek çok besin ögesini içerir ve özellikle biyoyararlılığı çok yüksek olan çinko, selenyum, magnezyum ve demir gibi mineraller ile A, D, E ve B12 ve folat dahil olmak üzere B vitamini formlarına sahiptir.
Ayrıca sakatat etleri mükemmel protein kaynaklarıdır. Bildiğiniz üzere hayvansal protein kaynakları, vücudumuzun etkili bir şekilde çalışması için ihtiyaç duyduğu dokuz temel amino asidi sağlar.
Organ etlerinin sağlayacağı besin ögeleri bunlarla da sınırlı değildir. Örneğin CoQ10, birçok hayvanın yüreğinden bol miktarda sağlanabilir. Bu enzim, oksidatif stresin önlenmesine yardımcı olabilir.
Beslenmenize Organ Etleri Eklemenin Faydaları
Sakatat etleri yemenin faydaları arasında şunlar sayılabilir:
Mükemmel demir kaynağı: Organ etleri, biyoyararlılığı yüksek olan hem demir içerir, bu nedenle vücut tarafından bitkisel gıdalardan sağlanan hem olmayan demire göre daha iyi emilir.
Daha uzun süren tokluk: Birçok araştırma, yüksek proteinli diyetlerin iştahı azalttığını ve tokluk hissini artırdığını göstermiştir. Metabolizma hızınızı artırarak kilo vermeyi de teşvik edebilirler.
Kas kütlesinin korunması: Organ etleri, kas kütlesi oluşturmak ve korumak için önemli olan yüksek kaliteli bir protein kaynağıdır.
Kolin kaynağı: Sakatat etleri, beyin, kas ve karaciğer sağlığı için birçok insanın yeteri kadar alamadığı temel bir besin olan kolin için en iyi kaynaklardır.
Daha ucuz et kaynağı: Sakatat etleri çoğu insanın tüketmediği etler oldukları için kas etlerine kıyasla daha ucuza satılabilir. Bu da daha ekonomik olarak hayvansal gıda almanıza yardımcı olabilir.
Organ Etlerindeki Kolesterol Sorun Mu?
Sakatat etlerinin yüksek korlesterol içermeleri nedeniyle sağlık açısından risk oluşturabileceği söylenmektedir. Genel manada bu gerçeği yansıtmamaktadır.
Kolesterol, karaciğerimiz tarafından üretilir ve gıdalardan aldığımız kolesterol miktarına göre karaciğerimiz kolesterol üretimin ayarlar. Kolesterol açısından zengin yiyecekler yediğimizde, karaciğeriniz daha az üreterek yanıt verir. Bu nedenle, kolesterolü yüksek yiyeceklerin toplam kan kolesterol seviyeniz üzerinde yalnızca küçük bir etkisi vardır.
Son zamanlarda yapılan bir analiz, diyet kolesterol tüketimi ve sağlık riski üzerine 40 prospektif çalışmayı incelemiştir. Bu analizde, sağlıklı yetişkinlerde besinlerden alınan kolesterolünün kalp hastalığı veya felç ile önemli ölçüde bağlantılı olmadığı sonucuna varılmıştır.
Yine de, gıdalardan alınan kolesterole duyarlı bireylerin olduğu da bilinmektedir. Bu insanlar için kolesterol yönünden zengin besinler tüketmek toplam kolesterolde artışa neden olabilir. Bu kişilere aşırı sakatat tüketimi önerilmez.
Sakatat Etleri Yemenin Olumsuz Yanları
Beslenmenize sakatat etlerini dahil etmenin çok fazla bir dezavantajı yoktur. Ancak aşırı yemek bazı sakıncalar doğurabilir. Hamile kadınların doğum kusurlarına yol açabileceği için organ eti tüketimlerini kontrollü yapmaları tavsiye edilir. Özellikle A vitamini takviyeleri kullanan hamileler A vitamin yönünden zengin karaciğer tüketimlerini sınırlandırmalıdır.
Yaygın bir artrit türü olan gut hastalığında, kandaki yüksek seviyelerde ürik asit nedeniyle eklemleri şişer ve hassaslaşma olur. Organ etlerinde bulunan pürin adlı bileşik vücutta ürik asit üretilmesine neden olur. Bu nedenle gut hastalarının sakatat tüketimini sınırlandırmaları önerilir.
