İnsanlar yüzyıllardır sindirim sistemi sorunları başta olmak üzere pek çok sağlık sorununda bitkilerden yararlanmışlar ve şifa bulmuşlardır.
Geçmişte geleneksel olarak önerilen, çoğunlukla çay olarak tüketilen bu bitkiler hakkında özellikle son 50 yılda pek çok araştırma yapılmış ve bu bitkilerin mide bulantısı, hazımsızlık ve kabızlık gibi şikayetlerin azaltılmasına yardımcı oldukları belirlenmiştir.
Herkes yaşamı süresince sindirim sistemi sorunlarıyla karşılaşmaktadır. Bitki çayları ekonomik ve kolay erişilebilir olmasıyla bu sorunların çözümüne katkı sağlayabilir. Farklı sindirim sistemi sorunları için önerilen çayları evimizde bulundurmak ve hangisinin hangi sindirim sorununa yardımcı olduğunu bilmek işimizi kolaylaştıracaktır.
Nane Çayı:
Nane, ferahlatıcı ve mideyi yatıştırıcı etkileriyle tanınır. İnsanlar ve hayvanlar üzerinde yapılmış birkaç araştırmaya göre nanenin içinde bulunan mentol sindirim sorunlarını iyileştirmeye yardımcı olmaktadır.
Bir başka çalışmaya göre nane yağı mide ağrıları, şişkinlik, gaz ve diğer rahatsız edici belirtilere neden olan iltihaplı bağırsak sendromunun tedavisinde etkili olmaktadır.
İltihaplı bağırsak sendromu olan yaklaşık 60 kişi ile 4 hafta süren çalışmada günde 2 kez nane yağı kapsülü alanların plasebo grubundakilere kıyasla anlamlı iyileşme belirlenmiştir.
Nane çayının sindirim sistemi üzerindeki etkileri araştırılmamış olsa da mentol ve nane yağı ile ilgili çalışmalar nane çayının da sindirim sitemi üzerinde etkili olabileceğine dair fikir vermektedir.
Zencefil:
Ana vatanı Asya olan zencefil bitkisinin toprak altında kalan kök kısmı dünya genelinde şifalı özellikleriyle kullanılmaktadır.
Zencefilde bulunan gingerol ve shogaol adlı bileşikler mide kasılmalarını ve boşalmasını uyararak mide kramplarına, şişkinliğe, hazımsızlığa ve gaz sorunlarına iyi gelmektedir.
Araştırmalarda günde 1.5 gram zencefil tüketmenin hamilelikte ve kemoterapi hastalarında mide bulantısı ve kusmayı azalttığı belirlenmiştir.
Hazımsızlığı olan hastalarda günde 1.2 gram zencefil takviyesi alanların plasebo grubundakilere kıyasla mide boşalma süresinin 4 dakika hızlandığı tespit edilmiştir.
Zencefil çayı özelindeki araştırmalar sınırlı olsa da zencefilin sindirim sistemi üzerindeki olumlu etkileri net şekilde ortaya konmuştur.
Rezene:
Hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalarda rezenenin mide ülserlerini önlemeye yardımcı olduğu gösterilmiştir. Rezenede bulunan antioksidan bileşiklerin ülser gelişimine yol açabilen hasarlara karşı etkili olduğu düşünülmektedir.
Rezenenin kabızlığı giderilmesine ve bağırsak hareketlerini hızlandırmada da etkili olabilmektedir.
100 kadar yaşlı birey üzerinde yürütülen bir çalışmada katılımcılar 2 gruba ayrılmış, 4 hafta süreyle rezene çayı içenlerin plasebo alanlara kısayla bağırsak hareketlerinin arttığı belirlenmiştir.
Bir çay kaşığının üzerine 250 ml sıcak su ekledikten sonra 5 dakika bekletip süzerek rezene çayınızı içebilirsiniz.
Karahindiba:
Sarı çiçekleri olan karahindiba otunun sağlıklı sindirimi teşvik ettiğine dair bazı kanıtlar bulunmaktadır.
Hayvan deneylerinde karahindiba ekstresinin kas kasılmalarını uyararak ve yiyeceklerin mideden bağırsaklara akışını kolaylaştırarak sindirim sistemi üzerinde olumlu etkileri olduğu belirlenmiştir.
Deney fareleri üzerinde yapılan bir başka çalışmada karahindiba ekstresinin iltihapla savaştığı ve mide asidi üretimini azalttığı belirlenmiş ve bu yolla ülserlere karşı koruyucu etkisi tespit edilmiştir.
İnsanlar üzerindeki bilimsel çalışmalar yetersiz olsa da hem geleneksel kullanımından gelen bilgiler hem de deney hayvanları üzerinden elde edilen veriler karahindiba çayının sindirime faydalı olacağını göstermektedir.
Papatya:
Papatya çayının geleneksel olarak bulantı ve gaz dahil olmak üzere bir dizi sindirim rahatsızlıklarında kullanılmaktadır. Papatya çayı anti inflamatuar özelliklerinden dolayı ishal, bulantı, mide ülseri ve gaz sorunlarına karşı koruma sağlayabilir.
Bir çalışmada, papatya özünün farelerde ishale karşı koruyucu etkisi olduğu belirlenmiştir. Deney hayvanları üzerinde yapılan bir başka çalışmada da papatyanın ülser gelişimine katkı sağlayan bakterilerin üremesini baskılayarak ve mide asiditesini azaltarak farelerde mide ülseri gelişimini önleyebileceği ortaya konmuştur.
Papatya çayının sindirime faydaları konusundan insanlar üzerinde yapılan çok az çalışma bulunmaktadır. Ne var ki geleneksel ve halihazırdaki bilimsel veriler sağlıklı sindirim üzerinde koruyucu ve rahatlatıcı etkilerini olduğunu göstermektedir.
