Şeker, yağ ve tuz gibi gıda maddelerinin tıpkı bağımlılık yapan uyuşturucu maddeler gibi beyinde, insanın kendisini iyi hissettiren kimyasalların(dopamin) salgılanmasını sağladığı bilinmektedir. Bu iyilik haline kavuşabilmek için kişiler sürekli bu içerikteki gıdaları tüketme isteği duyabilirler ve bu durum kişide bağımlılık haline gelebilir. Kişiler bu yiyeceklerle rahatlarlar ve kendilerini ödüllendirmek için bunları tüketirler. Beyindeki ödül sinyali, doyma ve tatmin olma sinyalinden çok daha güçlü işaretler verdiği için de, kişiler doydukları ya da aç olmadıkları halde yeme eylemine devam edebilirler.
Aşağıdaki sorulardan herhangi birine verdiğiniz evet cevabı sizi de yeme bağımlısı adayı yapmaktadır. Artan evet cevapları yeme bağımlısı olduğunuza dair daha kuvvetli bir delil olacaktır.
1. Yemek yemeyi durdurmak istediğiniz ve fakat bunu başaramadığınız oldu mu?
2. Yiyecekler ve kilonuz hakkında sürekli düşünür müsünüz?
3. Sürekli diyete başlayıp kısa süre sonra bu diyeti sürdüremez halde kendinizi bulur musunuz?
4. Kendi başınıza yemek yerken insanların yanınızda olduğundan farklı mı yersiniz?
5. Aşırı yemek yedikten sonra yediklerinizden kurtulmak için kusma, aşırı spor yapma ya da laksatifler gibi yediklerinizi boşaltmaya- çıkarmaya yardımcı maddeler kullandığınız oldu mu?
6. Ailenizden biri ya da bir doktorun beslenme alışkanlıklarınız ve kilonuza ilişkin kaygısını dile getirdiği oldu mu?
7. Tıka basa şekilde yemek yediğiniz olur mu?
8. Kilo problemleriniz gün içinde az miktarlarda sürekli atıştırdığınız için mi?
9. Duygularınızdan kaçmak için yemek yer misiniz?
10. Aç olmadığımız zamanlarda yemek yer misiniz?
11. Gizli gizli yemek yer misiniz?
12. Kilo problemleriniz sebebiyle oruç tutar mısınız ya da sert bir biçimde beslenmenize sınır koyar mısınız?
13. Başkasına ait olan bir yemeği gizlice götürür müsünüz?
14. Kendiniz için “yeterli” olsun diye yemek saklar mısınız?
15. Kilolarınızdan kurtulmak için kontrolsüzce ve aşırı egzersiz yapar mısınız?
16. Aldığınız ve yaktığınız kalorileri saplantılı bir şekilde hesaplar mısınız?
17. Yedikten sonra kendinizi sıklıkla suçladığınız ya da bu durum sebebiyle mahcup hissettiğiniz olur mu?
Yeme Bağımlılığını Önleme
Yeme bağımlılığının kesin bir tedavisi bulunmamaktadır. Bilişsel davranışçı terapiler ve uygun bir diyet eşliğinde yeme bağımlılığı tedavisi uygulanabilir. İleri düzeydeki yeme bağımlılığınız varsa bu konuda deneyimli bir diyetisyen, psikolog ve doktor eşliğinde tedavi görmelisiniz.
Bunun dışında kendi kendinizi tedavi etmeye yönelik yapabileceğiniz şeyler de bulunmaktadır. Aşağıdaki öneriler size yardımcı olabilir.
-Bağımlısı olduğunuz gıdaları belirleyin. Onları kendinize yasaklamak yerine tüketimlerini sınırlandırın. Tuz, yağ ve şeker oranı yüksek besinlerden olabildiğince kaçının.
-Öğün düzenine geçin. Her gün 3 ana öğün ve belki bir ara öğün ile beslenmenizi planlayın. Gün içinde atıştırma alışkanlığınızdan kurtulun.
-Yalnız yemek yemeyin. TV ve bilgisayar başında yemek yemeyin. Yemeklerinizi sofrada aile ya da arkadaşlarınızla birlikte tüketin.
-Spor yapın. Spor yapmak beyinde dopamin ve serotonin salgılanmasını arttırarak bağımlısı olduğunuz besinlere olan ihtiyacınızı azaltmaya yardımcı olur.
-Et, tavuk ve balıklar, süt ve süt ürünleri, yağlı tohumlar ve çekirdekler (badem, kabak çekirdeği vs), bakliyatlar, koyu yeşil yapraklı sebzeler, pancar, muz, elma, avokado, karpuz, bitter çikolata ve tam buğday gibi pek çok besin dopamin seviyelerinizi arttırmaya yardımcı olur. Bunları beslenmenizde bulundurun.
-Kendi kendinize yeme bağımlılığınızın üstesinden gelemiyorsanız mutlaka uzman desteği alın.
