Yemek sırasında su ya da diğer sıvıların tüketilmemesi gerektiğiyle ilgili ailenizden ya da sosyal çevrenizden bir şeyler duymuş olabilirsiniz. Bu oldukça yaygın kanının altında yatan önerme ise yemek sırasında içilen sıvıların mide sıvılarını sulandırdığı, besinlerin uygun şekilde parçalanmasına müdahale ederek besin maddelerinin emilimini azalttığıdır. Ayrıca midenin boşalmasını geciktirerek şişkinliğe neden olduğu da bu yaygın kanının ürettiği düşüncelerdir. Hatta bazı görüşlere göre vücutta toksinlerin birikmesine neden olmakta ve böylelikle genel sağlığı olumsuz etkilemektedir.
Peki, gerçekten yemekle birlikte alınan sıvılar bu yukarıda sayılan olumsuzlukları yapar mı? Bu yazımızda öğünler sırasında alınan sıvıların sağlığımız üzerindeki etkilerini inceleyeceğiz ve bu iddiaların doğruluğunu sorgulayacağız.
Sağlıklı sindirim nasıl olur?
Konuyu daha iyi anlayabilmek için öncelikle normal sindirim sürecini anlamamız gerekmektedir.
Sindirim öncelikle ağızda başlar. Fiziksel olarak yiyecekleri çiğneyerek ve kimyasal olarak tükürükteki enzimlerle sindirim işlemi başlatılmış olur. Yiyecekler daha sonra yemek borusundan mideye geçer ve oradaki asidik gastirik sıvılar ile karışır ve parçalanır. Mide öz suları ile karışan yiyecekler kimüs denilen oldukça kıvamlı bir yapıya dönüşür.
İnce bağırsakta artık kimüs, pankreastan gelen sindirim enzimleri ve safra asidi ile karışır. Kimüs sindirim enzimleri ve safra asidi yardımıyla parçalanarak kan dolaşımına karışmaya hazır hale gelecek şekilde emilim sürecini çok büyük ölçüde bitirilmiş olur.
Pek çok besin ögesi ince bağırsaktaki işlemle emilimini tamamlamış olurken az sayıdaki kısım kolon(kalın bağırsak) tarafından işleme tabi tutularak emilmektedir.
Besin ögeleri kan dolaşımına girdikten sonra vücudun farklı alanlarına dağılır. Atık maddeler atıldığında ise sindirim sonra ermiş olur.
Tüketilen besinlere bağlı olarak sindirim, 24 ile 72 saat arasında bir sürede bitirilir.
Sıvılar sindirim sorunlarına neden olur mu?
Sıvılar ve özellikle su genel sağlığın sürdürülebilmesi için şarttır. Ne var ki bazı insanlar yemekle birlikte alınan sıvıların sağlık için iyi olmadığını iddia etmektedir. Bu iddiaların temellerini şunlar oluşturur.
- Alkol ve asitli içecekler tükürüğü olumsuz etkiler: Bu iddiaya göre alkol ve asitli içecekler tükürüğü azaltmakta ve vücudun yiyecekleri sindirmesini zorlaştırmaktadır.
Alkollü içecekleri içeriğindeki alkol miktarına bağlı olarak tükürük akışını %20 ye kadar azaltabilmektedir. Ancak bu sert içkiler için geçerliyken bira ya da şarap gibi alkol oranı düşük olan içkiler için geçerli değildir.
Diğer yandan asitli içeceklerin tükürük sekresyonunu arttırmaya yardımcı olduğuna ilişkin bazı bilimsel kanıtlar bulunmaktadır.
Sonuç olarak ölçülü olarak alkol ya da asitli içecekler tüketmenin sindirim açısından bir zararı görünmemektedir. Bu noktada alkollü ve asitli içeceklerin sağlık açısından başka zararları olabileceğini hatırlatalım.
2. Mideyi sulandırır: Yemekle içilen su ve diğer sıvıların mide asidini ve sindirim enzimlerini sulandırdığı ve bu nedenle sindirimi zorlaştırdığı iddia edilmektedir.
Bu iddia sindirim sistemindeki salgıların tüketilen yiyeceğe bağlı olarak uyarlanamadığı anlamına gelir ki bu doğru değildir. Mide su ile dolu olsa bile midedeki enzimler gıda parçalarına yapışmaktadır. Sıvıların mide asiditesi üzerinde de etkileri yoktur. Mide asitleri tüketilen yiyeceğin asit miktarına bağlı olarak hareket eder ve gerekli dengeyi sağlar.
3. Katı besinlerin mideden çıkışını hızlandırır: Yemekle birlikte alınan sıvıların midedeki sindirimi hızlandırdığı, yiyeceklerin daha az sindirilmiş bir şekilde bağırsaklara geçtiği söylenmektedir. Ancak bu iddiayı doğrulayan herhangi bir bilimsel çalışma bulunmamaktadır.
Sıvı besinler katı besinlere göre midede daha hızlı işlem gördüğü doğrudur ancak sıvıların katı besinlerin sindirim hızı üzerinde hiçbir etkisi bulunmamaktadır.
Yemekle birlikte alınan sıvılar sindirime yardımcı olur mu?
Sıvılar büyük miktardaki yiyecek parçalarının yemek borusu ve midede parçalanmasına yardımcı olabilir. Ayrıca gıda maddelerinin yumuşak bir şekilde hareket etmesine yardımcı olarak şişkinlik ve kabızlığı önleyebilir.
Yemekle birlikte alınan su iştahı ve kalori alımını azaltabilir. Yiyecekleri tüketirken su içmek için duraklamak, açlık tokluk sinyallerini kontrol etmek için ek süre yaratır. Bu da aşırı yemek yemeyi önleyebilir ve kilo vermeye yardımcı olabilir.
12 hafta devam eden bir çalışmada yemekten hemen önce 500 ml su içenlerin diğerlerine kıyasla 2 kg daha fazla kilo verdiği belirlenmiştir. Çalışmada ayrıca suyun metabolizmayı hızlandırdığı ve her 500 ml suyun 24 ekstra kalori yakımını sağladığı belirlenmiştir.
Su yerine kalorili içecekleri tüketmenin aynı sonucu yaratmayacağını bu noktada hatırlatalım.
Sonuç olarak yemekle birlikte alınan sıvıların iddia edildiğinin aksine sindirimi üzerinde olumsuz değil olumlu etkisi bulunmaktadır. Yemekle birlikte içebileceğiniz en sağlıklı sıvı ise sudur.
