Patates dünyada en çok üretilen ve tüketilen besin kaynaklarından biridir. Dayanıklı yapısı, enerji verici özelliği, pek çok şekilde kullanılabilir olması, lezzeti ve ucuzluğu ile hemen herkes tarafından sevilerek tüketilmektedir.
Patates iyi bir enerji kaynağı olmasının yanı sıra potasyum ve C vitamini gibi bazı besin ögelerinden de zengin oluşu sayesinde beslenmede bulundurulması uygun olan bir gıda olsa da, yeni bir araştırma bulgularına göre patates tüketimi kan basıncını(tansiyonu) yükseltebilir.
ABD hükümeti beslenme programları, önceki yıllarda patates gibi nişastalı sebzelerin tüketimini haftada 1 kap ile sınırlandırma önerisinde bulunmuştu. Son yıllarda yayınlanan sağlıklı beslenme programlarında ise patatese yönelik sınırlama kaldırılmıştı. Bu yeni düzenlemelerde patatese yönelik sınırlandırmanın kalkmasının ana sebebi yüksek potasyum içermesi ve bu sebeple kan basıncının düşürülmesine katkı yapabileceği düşüncesiydi.
Potasyum tüketiminin kan basınıcının düşürülmesindeki rolüne ilişkin çok sayıda kanıt bulunsa da uzun süreli yüksek miktarlarda patates tüketiminin kan basıncı üzerindeki etkileri bugüne kadar çalışılmamıştı.
Patatesin Sağlıkla İlişkisine Yeni Bir Bakış
Harvard Tıp Okulu ile birlikte 2 kurumun dahil olduğu çalışmada ilk kez patates tüketimi ile kan basıncı arasındaki ilişki incelendi.
Araştırma ekibi patatesi püre, haşlanmış, cips ve kızartma gibi farklı formlarda ayrı ayrı değerlendirdi. Araştırma kapsamında 20 yılı aşın süredir devam eden, 3 ayrı çalışmadan 187.453 kadın ve erkeğin beslenme kayıtları incelemeye alındı.
Araştırmaya dahil edilen kişilerin kiloları, sigara kullanımları, fiziksel aktivite düzeyleri ve mevcut beslenme alışkanlıkları gibi çok sayıda faktör göz önünde bulundurularak değerlendirmeler yapıldı.
Bu faktörlerin kontrolleri sonrasında, haftada dört ve daha fazla sayıda haşlanmış, fırınlanmış ve püre halinde patates tüketen kişilerde, haftada bir kez ya da daha az bu formlarda patates tüketenlere kıyasla yüksek kan basıncı riskinin arttığı belirlendi. Patates tüketiminin bu etkisi ararştırma kapsamına alınan kadınlarda görülürken, erkeklerde ise bir fark görülmedi.
Araştırmanın bir sonraki aşamasında ise haftada bir porsiyon patates yerine bir porsiyon nişastasız bir sebze tüketilmesinin kan basıncında kayda değer bir düşüş sağladığı görüldü.
Patates kızartması tüketimindeki artışın kadınlarda ve erkeklerde kan basıncını yükselttiği de araştırmanın bulgularından bir diğerini oluşturdu. Araştırmanın bulguları arasında en ilginç sonuç ise patates cipslerinin yüksek miktarlarda tüketiminin yüksek tansiyon riskini arttırmadığı oldu. Hatta şaşırtıcı bir şekilde erkeklerde artan miktarlarda cips tüketiminin hipertansiyon riskini azalttığı belirlendi.
Patates Kan Basıncını Nasıl Arttırabilir?
Patates diğer sebzelere göre yüksek glisemik indeks değerine sahiptir ki bu durum öğün sonrasında kan şekerinin yükselmesinde etkilidir. Hiperglisemi olarak bilinen kan şekerindeki artış vücutta oksidatif stres düzeyini ve inflamasyonu arttırır. Patatesin yüksek kan basıncı riskini arttırıcı özelliği vücutta yarattığı bu etkiden kaynaklı olabilir.
Araştırma sonuçlarına kısmen kuşkuludur zira araştırma gözlemsel olduğu için nedenselliğin ispatı mümkün değildir. Sonuçta, veriler kişilerin beyanlarına dayalı toplanmıştır ve bu veri toplama yöntemi her zaman hataya açıktır.
